Międzynarodowa pozycja Rosji

Aż do rozpadu Związku Radzieckiego świat był dwubiegunowy: były dwa supermocarstwa, ZSRR i USA, z dwoma rywalizującymi wojskowymi (NATO, Pakt Warszawski) i gospodarczymi (Europejska W wspólnota Gospodarcza, Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej) blokami wasalnych państw. Kiedy Związek Radziecki upadł (1991), na świecie pozostało jedno supermocarstwo: USA.

Zimna wojna, która toczyła się od końca drugiej wojny światowej po zgon imperium sowieckiego powinna była się zakończyć, ale się nie zakończyła. NATO powinno było się rozwiązać, ale się nie rozwiązało. Przeciwnie, od tamtego czasu rozszerza się ono, połykając coraz to nowe państwa. Bazy wojskowe powinny były zniknąć, ale nie znikły. Przeciwnie, albo założono nowe bazy (Kosowo, Bułgaria, Afganistan), albo zastanawiano się nad ich założeniem (Polska, Rumunia). Zimna wojna została wznowiona. Kompleksowi wojskowo-przemysłowemu w USA było na rękę przedłużanie napięć ¹⁾Why Is America Restarting the Cold War With Russia? The National Interest; Could a NATO build-up in Europe reignite the Cold War? PBS Newshour;, by uzasadniać swoje istnienie.

Wyszedłszy zwycięsko z zimnej wojny, w 1992 Stany Zjednoczone opracowały nową doktrynę wojskową, znaną jako doktryna Paula Wolfowitza²⁾Elaborated also in Rebuilding America’s Defenses, Strategy, Forces and Resources for a New Century, authoured by Thomas Donnelly, a pdf text;, która lansuje politykę utrwalania jednobiegunowego świata, jaki powstał w wyniku zawalenia się Związku Radzieckiego, oraz baczenia na to, czy nie powstaje jakaś rywalizująca siła. Takie jest źródło polityki okrążania Rosji i Chin, jedynych potencjalnych konkurentów na międzynarodowej arenie. W myśl tego, co głoszą autorzy doktryny „Ameryka powinna dążyć do tego, by utrwalać i poszerzać pozycję światowego przywództwa poprzez utrzymywanie amerykańskiej przewagi wojskowej”. Powinna ona także, jak to ujęto, podejmować „misje stabilizacyjne”, czyli mówiąc bardziej otwarcie, „być policjantem świata.”

Gdy w Rosji prezydentem był Jelcyn, waszyngtońscy neokonserwatyści (Paul Wolfowitz jest jednym z nich), amerykańska elita rządząca, zbyt mocno byli zajęci zaprowadzaniem porządku w innych częściach świata, by przejmować się Rosją. Poza tym, w owym czasie Rosja była zbyt słaba, by przedstawiać jakiekolwiek zagrożenie, zaś waszyngtońskie elity nie zakładały, że pojawi się tam rosyjski Atatürk. To właśnie w tym czasie amerykańscy stratedzy skierowali spojrzenie na Ukrainę, starając się wyrwać ją z moskiewskiej strefy wpływów i sprawić, by kraj ten stał się członkiem Unii Europejskiej a być może także i sprzymierzeńcem NATO³⁾Zbigniew Brzezinski The Grand Chessboard;. Kiedy jednak prezydentem został mianowany Władimir Putin i dokonał zwrotu w moskiewskiej polityce od niemocy ku dążeniu do wywalczenia międzynarodowego znaczenia, sytuacja uległa zmianie. Waszyngtońscy neokonserwatyści zaczęli sobie uświadamiać, że amerykańska hegemonia może zostać zagrożona.

Przesłanie prezydenta Putina do Zachodu zawarte zostało w czterech jego przemówieniach, które wygłosił w Monachium (2007), Wałdaju (2013 i 2014) oraz w ONZ (zawierające słynne zapytanie: czy zdajecie sobie sprawę z tego, co narobiliście)⁴⁾Full texts of Putin’s Munich, Valdai 2013, Valdai 2014 and UN speeches;; sprzeciwiał się w nich mocno próbom budowania jednobiegunowego świata.

Czas, kiedy USA mogły przy pomocy bombardowań zmusić takie kraje jak Serbia do uległości, minęły. Działania zmierzające do obalenia rządu w Syrii spotkały się z rosyjskim sprzeciwem i amerykańskie plany zostały udaremnione.

W odpowiedzi na co waszyngtońscy neokonserwatyści rozpoczęli kampanię przeciw Moskwie. Jej uderzenie szło (i) przez zachodnie środki masowego przekazu, (ii) wywieranie politycznego i militarnego nacisku oraz (iii) uaktywnianie piątej kolumny w Rosji:

• zachodnie media przedstawiały wizerunek Rosji i jej prezydenta w niekorzystnym świetle, obwiniając Moskwę za wszystkie dramatyczne wydarzenia jak zestrzelenie malezyjskiego samolotu pasażerskiego, rozpętanie wojny na Ukrainie czy zamordowanie Borysa Niemcowa, opozycjonistę niższej rangi, nie powstrzymując się przy tym przed obraźliwymi wypowiedziami w rodzaju porównywania Putina do Hitlera⁵⁾Hillary Clinton says Vladimir Putin’s Crimea occupation echoes Hitler, The Guardian;; wspomniane media co i rusz przepowiadają gospodarczy upadek Rosji i wyrażają nadzieję, że nawołując do podtrzymywania sankcji, przyczynią się do niego⁶⁾Putin is a bigger threat to Europe’s existence than Isis, The Guardian;;

• Rosję karze się w ten sposób, że usiłuje się wyrwać z jej strefy wpływów jej miękkie podbrzusze, Ukrainę; że tworzy się plany otoczenia jej stanowiskami wyrzutni pocisków balistycznych w sąsiednich krajach⁷⁾NATO will not ‘limit’ missile program to please Russia: US, Press TV; US, NATO announce completion of a new missile site in Romania, Press TV;, co się przedstawia jako system obrony antyterrorystycznej; że nakłada się na nią sankcje ekonomiczne;

• wywiera się nacisk wewnętrzny, w samej Rosji, poprzez organizacje pozarządowe, które pod pozorem lansowania takich wartości jak demokracja czy prawa człowieka urzeczywistniają zadania odmienne od deklarowanych⁸⁾Russia’s Putin signs law against ‘undesirable’ NGOs, BBC;.

Odbywa się walka o nowy kształt świata, świata, który znajduje się w fazie narodzin po zgonie porządku jałtańskiego. Walka ta rozstrzygnie, czy będziemy żyli w jedno- (zdominowanym przez Amerykę), dwu- (zdominowanym przez Waszyngton i Moskwę), czy trójbiegunowym (gdzie pojawi się trzecie mocarstwo, Chiny) świecie. Ta konfrontacyjna gra może skutkować pogrzebaniem rosyjskich ambicji politycznych lub utrwalaniem się stanu zimnej wojny.