Białoruś: międzynarodowe uznanie czy majdan w Mińsku?

Białoruś ostatnim pariasem Europy? Jej przywódca, określany mianem dyktatora, nadal nie przyjmowany na salonach? Jego wizerunek wciąż szargany w mediach? Już nie. Twierdza Aleksandra Łukaszenki przetrwała oblężenie, przeżyła bombardowanie i.. wyszła z tej próby zwycięsko. I to celująco. Mińsk był gospodarzem rozmów dotyczących przyszłości Ukrainy, sankcje zniesiono, zaś prezydent Łukaszenka został wpuszczony zarówno na świeckie (Rzym) jak i duchowe (Watykan) europejskie salony.

Białoruś jest młodym, dwudziestokilkuletnim państwem, pozbawionym dostępu do morza, o powierzchni niewiele mniejszej niż Rumunia i liczbie ludności porównywalnej ze Szwecją. To kraj, który przez większą część swej najnowszej historii był odtrącany przez zachodnie demokracje za rzekome gwałcenie praw człowieka oraz dyktatorski styl rządów; Białoruś jest członkiem Wspólnoty Niepodległych Państw

Ponieważ nacisk wywierany zza granicy, czy to bezpośrednio w postaci sankcji ekonomicznych lub ochłodzenia stosunków dyplomatycznych (Stany Zjednoczone odwołały ambasadora z Mińska i podtrzymywały relacje międzypaństwowe na poziomie charge d’affair),¹⁾Further rapprochement with the West threatens Belarus with “Maidan” and Lukashenko with Yanukovych’s fate, EurAsia Daily 2016-04-27.czy pośrednio przez propagandę (jak nadająca z Polski na Białoruś Telewizja Bielsat²⁾Its website: http://belsat.eu/.oraz organizacje pozarządowe nie przynosiły spodziewanych rezultatów, gdyż rząd w Mińsku nadal prowadził niezależną politykę; a także ponieważ Łukaszenka okazał się obrońcą białoruskiej niepodległości i wyrobił sobie pozycję jako polityk wykazując dobrą wolę biorąc na siebie rolę gospodarza w organizowaniu rozmów dyplomatycznych w sprawie kryzysu ukraińskiego, Zachód przemyślał sprawę i postanowił zainicjować pojednanie z Białorusią.³⁾EU lift majority of sanctions against Belarus, euronews 2016-02-15. Sankcje ekonomiczne zostały czasowo zniesione (wyłączając handel bronią) w uznaniu, jak to powiedziano, polepszenia praw człowieka oraz przeprowadzenia bardziej przejrzystych wyborów prezydenckich.⁴⁾EU suspends Belarus sanctions, arms embargo in force, Ukraine Today 2015-10-12.

Aż powstaje pytanie, jaka jest w stawka.

Od dawna prezydent Łukaszenka starał się wyjść z dyplomatycznej izolacji. W tym celu uchwycił się szansy, jaką było udzielenie gościny w Mińsku rozmowom na temat Ukrainy; w tym celu pokazał całemu światu, że jego kraj nie jest pachołkiem Rosji, że nie jest, jak sam to powiedział, „chłopcem na posyłki dla Moskwy”.⁵⁾Lukashenko: Russia should not consider Belarus its ‘errand boy,’ UAWIRE 2016-04-23.Zachód podjął więc przynętę, jeśli założyć, że była to przynęta zarzucona przez Łukaszenkę, i rozpoczął taniec godowy pod adresem Mińska. Białoruski prezydent natychmiast z tego skorzystał i złożył wizytę we Włoszech i Watykanie;⁶⁾Belarusian president to visit Italy, Vatican on May 20-21, TASS 2016-05-20.także Czechy już wyraziły chęć wzięcia udziału w rozwijaniu białoruskiego przemysłu.⁷⁾Mladek: Czechia ready to take part in modernization of Belarusian industry, Belarus News 2016-05-19.Jak na razie dla władz w Mińsku wszystko układa się pomyślnie. Zachód znacząco obniżył wymagania wobec Białorusi, twierdząc, że jest zadowolony z pogłębiającej się w kraju demokracji wbrew temu, że Łukaszenka został po raz piaty wybrany na prezydenta państwa; wbrew temu, że w kraju nadal wykonywana jest kara śmierci, co z jakichś przyczyn jest gorszące dla europejskich elit, jest oznaką braku „cywilizacyjnego” rozwoju (nie szkodzi, że 80% Białorusinów jest za utrzymaniem kary głównej).⁸⁾Gdy Białorusini widzą w telewizji Andersa Breivika uśmiechniętego w skórzanym fotelu, myślą sobie, że to nie Białoruś powinna usunąć kare śmierci, ale raczej Europa powinna ją przywrócić. Why Belarus Keeps Capital Punishment, Belarus Digest 2013-07-1.

Państwa zachodnie musiały sobie w końcu zdać sprawę, że z Łukaszenką trzeba nauczyć się żyć; że w białoruskim społeczeństwie cieszy się on poparciem porównywalnym do tego, jakim cieszy się w Rosji prezydent Putin; że lepiej wygrywać Białoruś przeciw Rosji, niż wpychać ją w ramiona Moskwy. Jak się nie ma, co się lubi, to się lubi, co się ma.

A co na to wszystko prezydent Łukaszenka? Okoliczności, w których przyszło mu działać, są niezwykłe. To nie Mińsk nie pozwala Białorusinom wyjeżdżać z kraju na Zachód (z tego znana była epoka sowiecka); to właśnie Zachód nie wpuszcza Białorusinów do siebie (choć przyjmuje setki tysięcy Afrykańczyków i Azjatów).⁹⁾Why The EU Lifts Belarus Sanctions, Belarus Digest 2015-11-02.Wydaje się, że Łukaszenka utrzymał swoją pozycję na arenie politycznej. Czy na pewno? Teraz, gdy stosunki z Zachodem ulegają odnowieniu, czy nie grozi mu śmiertelne niebezpieczeństwo, że urządzi się mu majdan w centrum Mińska?

Jeśli da się wykorzystać przeciw Moskwie, może nadal utrzymywać się u władzy. Zachód co i rusz pokazał, że standardy, które wyznaje, są bardzo rozciągliwe: rząd białoruski bywał karany za to, za co nigdy nie był karany rząd turecki czy saudyjski.