Czyżby Chiny militaryzowały Morze Południowochińskie?

Chiny to zdecydowanie najpotężniejszy pretendent. Ani Filipiny, ani Malezja czy Wietnam nie mogą się równać, mimo że państwa te, zwłaszcza Hanoi, ośmielają się dochodzić swych praw i odpychają zakusy czynione na ich suwerenność. Wprawdzie Chiny nie stronią od stołu negocjacji, wolą jednak zdecydowanie rozmowy dwustronne; mniejsi uczestnicy sporu przedkładają negocjacje grupowe. I wszyscy z takich czy innych powodów patrzą w kierunku Stanów Zjednoczonych. Chiny starają się umocnić regionalną mocarstwowość, mniejsze państwa usiłują obronić własne prawa. A Stany Zjednoczone? Pozostawienie chińskiego wyzwania bez odpowiedzi pociąga za sobą poważne konsekwencje: status Waszyngtonu jako światowego mocarstwa może ponieść uszczerbek a także ucierpieć może wiarygodność Ameryki i to nie tylko w oczach tych kilku państw południowo-wschodniej Azji, ale także u innych, takich jak Japonia. Dlatego też spojrzenie świata skupia się obecnie na Morzu Południowochińskim.

Morze Południowochińskie to obszar wodny ograniczony (wyliczając od północy zgodnie z ruchem wskazówek zegara) przez Chiny, Tajwan, Filipiny, Indonezję, Malezję i Wietnam. Na tej olbrzymiej powierzchni rozsianych jest wiele wysp, które noszą nazwy Wysp Paracelskich (na północy) oraz Wysp Spratly (na południu). Przez wieki nie działo się tu nic szczególnego, aż w 1947 do tego rozległego akwenu roszczenia wysunęły Chiny i przedstawiły je w formie mapy, na której przy pomocy dziewięciu (początkowo jedenastu) kresek zaznaczono z grubsza obszar, który rzekomo od zawsze należał do Chin. To, że zachodził on na wyłączną strefę ekonomiczną innych państw, nie stanowiło dla Pekinu zmartwienia.

W 1974 oraz 1988 roku miały miejsce starcia zbrojne między Chinami i Wietnamem, który odniósł pewne straty w ludziach. W 2009 roku Pekin przedłożył sprawę, nazywaną spornym obszarem dziewięciu kresek, pod obrady Narodów Zjednoczonych; sprzeciwiły się Wietnam a także, tym razem, Malezja. Następnie wystąpiły Filipiny (tak naprawdę Stany Zjednoczone¹⁾US lawyer for PH expert in maritime boundary cases, Inquirer.net 2015-07-12.) i wniosły sprawę do rozstrzygnięcia przez Stały Trybunał Rozjemczy w Hadze. Pekin odmówił udziału, co sprawiło, że postanowienie trybunału nie miało mocy prawnej²⁾Beijing to ignore South China Sea ruling, Bangkok Post 2016-06-04.(żeby arbitraż miał moc prawną, jego postanowienia muszą zapadać w obecności wszystkich zainteresowanych stron).³⁾UN Arbitration Court Rules Against Beijing in South China Sea Dispute, Voice of America 2016-07-12.

Póki co Stany Zjednoczone starają się umocnić własną pozycję w tej części świata; wysłały na Morze Południowochińskie flotę, aby, jak to sformułowano, sprawdzić, czy istnieje tam swoboda żeglugi.⁴⁾South China Sea: US warship sails near disputed reef, BBC 2016-05-10.W końcu przez sporny akwen przebiega jedna z najważniejszych dróg morskich świata, a Chiny stopniowo umacniają tam swoją wojskową obecność. Pekin tworzy na wierzchołkach raf koralowych sztuczne wyspy i buduje na nich pasy startowe dla samolotów, co daje Chinom przewagę militarną nad amerykańskimi lotniskowcami;⁵⁾US Pacific Hegemony vs. a Rising China, New Eastern Outlook 2015-10-18.Pekin rozważa także rozlokowanie tam platform wiertniczych.

Gdy Chiny rozmieściły na Wyspach Paracelskich baterie pocisków rakietowych ziemia-powietrze, admirał Harry Harris, dowódca floty pacyficznej, powiedział, „Moim zdaniem nie ma wątpliwości, że Chiny militaryzują Morze Południowochińskie. Kto myśli inaczej, ten równie dobrze mógłby wierzyć w to, że Ziemia jest płaska.”⁶⁾The U.S. just sent a carrier strike group to confront China, Navy Times 2016-03-04.Amerykanie nazywają ten region osią azjatycką, a więc obszarem, na którym wojskowa obecność jest dla Waszyngtonu geopolityczną koniecznością, jak to wyłożono w Centrum Studiów Strategicznych i Międzynarodowych.⁷⁾Asia-Pacific Rebalance 2025: Capabilities, Presence, and Partnerships, CSIS 2016-01-19.Stany Zjednoczone usiłują powstrzymać ekspansję Chin (i Rosji) i nie dopuścić, by stały się nawet tylko lokalnym mocarstwem. Ewentualne amerykańskie panowanie nad Morzem Południowochińskim równa się przejęciu kontroli nad chińskim eksportem i importem oraz oznacza zepchnięcie tego kraju do głębokiej defensywy i wymuszenie na nim (przesadnej) reakcji. Czy zanosi się na kolejny Pearl Harbor?