Zarządzający funduszem hedgingowym Kyle Bass mylił się co do Japonii i jena

W 2013 roku Kyle Bass z Hayman Capital przewidywał utratę zaufania do jena japońskiego i w konsekwencji wzrost wartości dolara dużo powyżej 200 jenów.

Kyle argumentował, że „trzeba sobie uświadomić, iż mając dług 24-krotnie wyższy od dochodów podatkowych oraz notując ciągły spadek wielkości populacji… co stanie się kiedy nadejdzie kryzys zadłużenia? Otóż twoja waluta upada.¹⁾GAIM 2013 Yen could hit 200 vs the dollar Hayman’s Bass Source YouTube”

Nigdy nie wierzyliśmy w ten scenariusz. Jak już pisaliśmy w lutym, spodziewamy się wzrostu wartości japońskiego jena. Od tamtej pory podrożał on już o ponad 10%²⁾Bank of Japan is selling out its people. Source Gefira 2016-02-01.

Japoński dług publiczny nie może zaszkodzić jenowi dopóty, dopóki zagraniczni inwestorzy nie posiadają tego długu. Polityka fiskalna i monetarna prowadzona w Japonii pozwoliła utrzymywać relatywnie niską cenę jena, japońskie władze wręcz z trudem broniły się przed wzrostem jego wartości. Nie zgadzamy się więc z argumentacją Kyle’a Bassa. Zmieniłoby się to dopiero, gdyby japoński dług został wykupiony przez zagranicznych wierzycieli w celu umocnienia jena, czyli dokładnie tak, jak to dzieje się w przypadku dolara. Japoński rząd nie może natomiast zniszczyć własnej waluty.

Wartość jena japońskiego, chińskiego renminbi czy riala saudyjskiego jest sztucznie zaniżona, ponieważ władze tych krajów gromadzą amerykańskie bony skarbowe, by wesprzeć dolara.

Japoński skarb państwa i japoński bank centralny (eng. Bank of Japan, BoJ) to instytucje publiczne należące do tego samego suwerennego państwa.

Począwszy od 2013 roku, Bank Japonii zakupił ogromną ilość japońskich obligacji rządowych. W ten sposób BoJ zredukował znacząco wielkość długu znajdującego się w rękach prywatnych. Obecnie 30% japońskich obligacji rządowych jest w posiadaniu BoJ, który jest integralną częścią japońskiego państwa³⁾Japan’s Debt Burden Is Quietly Falling the Most in the World Source Bloomberg 2016-06-10, zatem jedna trzecia japońskiego długu należy do… Japonii. Pozbycie się tych 30% to czysta formalność: BoJ może odpisać dług lub zamienić go w niewygasające (wieczyste), zeroprocentowe (zero-kuponowe) obligacje, nie szkodząc przy tym nikomu.

Aktywa BoJ (czyli japońskiego państwa) nie ograniczają się do obligacji rządowych. Japonia jest posiadaczem drugich po Chinach największych rezerw walutowych na świecie. Mowa o środkach wycenianych na 1,26 biliona dolarów⁴⁾Japan increases holdings of Treasury debt to $1.15 trillion Source Japan News, co odpowiada około 10% japońskiego długu.

Spadek wartości jena rozpoczął się w 2013 roku ze względu na politykę monetarną prowadzoną przez BoJ. Owa polityka pieniężna wypchnęła japońskich inwestorów z rynku krajowych obligacji, a napędziła tak zwaną wymianę typu „carry trade”: pożyczone tanio pieniądze inwestowano za granicą, co pociągnęło wartość jena w dół oraz zwiększyło zagraniczne aktywa Japonii.

Wartość netto aktywów znajdujących się w posiadaniu japońskiego rząd, przedsiębiorców i indywidualnych inwestorów osiągnęła w 2014 roku rekordowe 366,86 biliona jenów i zaczęła delikatnie spadać w 2015 roku, jednakże kraj ten dalej pozostaje największym państwem-kredytodawcą od 25 lat. Zagraniczne aktywa netto Japonii są 1,7 raza większe od tych należących do Niemiec, które zajęły miejsce Chin jako drugiego największego kraju-kredytodawcy na świecie.

Japońskie aktywa zagraniczne, zadłużenie, produkcja i konsumpcja będą determinowały przyszłość jena.

Japonia jest pierwszą rozwiniętą gospodarką, która musi zmagać się z problemem starzejącego się społeczeństwa⁵⁾Japan’s population is shrinking: What does it mean for the economy? Source World Economic Forum. Coraz starsza populacja nie musi jednak stać się kłopotem dla japońskiej społeczności. Kraj Kwitnącej Wiśni jest etnicznie homogeniczny i bardzo bezpieczny, z niskim wskaźnikiem przestępczości. Jako że Japonia nie zezwala imigrantom na przybywanie do kraju, jej demografia nie zmieni swojego oblicza w długim okresie. Inaczej niż w Europie i USA, w nie ma tam kulturowych, religijnych czy rasowych napięć, a japoński rząd nie musi delegować na ulice miast armii dla ochrony własnej społeczności przed eskalacją przemocy.

Produkt narodowy Japonii będzie malał, ale tak samo będzie malała konsumpcja, ponieważ ludzie starzy konsumują mniej niż ci w wieku średnim. Wielkość PKB jest determinowana przez wielkość siły roboczej, co oznacza, w rozwiniętym świecie, że powiększająca się siła robocza daje wyższe PKB, natomiast malejąca siła robocza w sposób nieunikniony prowadzi do niższego PKB.

Spadek PKB w dwóch kolejnych kwartałach nazywany jest recesją, zatem długotrwała recesja jest w Japonii nie do uniknięcia.

Japonia nie doznaje jednak codziennych strzelanin, jakie mają miejsce w USA. Japończycy nie muszą też wysyłać armii do Tokio, jak to dzieje się w Paryżu. Niemniej jednak, międzynarodowi bankierzy, globalna społeczność finansowa i międzynarodowe media będą przedstawiały Japonię jako przykład upadającej gospodarki, ocenianej tylko za pomocą jednego kluczowego wskaźnika: PKB.

Napisz do nas po bezpłatny egzemplarz naszego kompleksowego biuletynu ze stycznia o problemie zadłużenia w Chinach (editor@gefira.org)