Podsumowanie: globalne elity nie mają pojęcia, jak rozwiązywać problemy

Po spotkaniu najtęższych umysłów świata biznesu i polityki można by się spodziewać lawiny nowych idei, jak rozwiązywać narastające niezadowolenie w zachodnim świecie: nic z tego. Spotkanie światowego forum ekonomicznego w Davos w 2017 sprowadzało się do ubolewania, jakby tu zwiększyć udział w rządzeniu mas, które nie idą już ślepo za swymi przywódcami.

Davos 2017 było znakomitą ilustracją tego, jak elity utraciły kontakt z niższymi klasami świata zachodniego oraz obnażyło ich niezdolność do zrozumienia ich problemów, co uwypukla także dobór miejsca na spotkanie, którym była atrakcyjna miejscowość turystyczna położona w raju podatkowym, a nie na przykład brukselska dzielnica Molenbeek, przekształcona przez politykę globalizacji na wylęgarnię muzułmańskich terrorystów, od lat teren niedostępny dla Europejczyków, gdzie musiały wkraczać belgijskie specjalne siły policyjne, by uśmierzyć kolejny zamach terrorystyczny. Taki jest dzień powszedni przeciętnego Belga, Europejczyka, obywatela Zachodu.

Kapitalizm ma swoich wygranych i przegranych

Christine Lagarde, dyrektor IMF, drugiego dnia spotkania wyjaśniła nam, o co chodzi: choć światowa klasa średnia powiększa się, zachodnia się kurczy, jak to zwyczajnie w świecie kapitalizmu wolnorynkowego: są zwycięzcy i przegrani. Od 25 lat zwycięzcami są zachodnie elity a także klasy średnie ale spoza świata Zachodu: te okazały się wielkimi przegranymi. Pojawienie się Trumpa i Brexitu to zjawiska wyrażają pragnienie zachodnich klas niższych, które znowu chcą odnosić sukces: ale jeśli jedni wygrywają, inni muszą tracić. I tu pojawiła się rola dla Xi Jinpinga: na globalizacji skorzystały dolne klasy chińskiego społeczeństwa, ale też i one mogą okazać się przegranymi, jeśli ich zachodni odpowiednicy znowu zaczną wygrywać, i wtedy przywódcy chińscy mogą mieć do czynienia z podobnymi politycznymi zawirowaniami, z jakimi obecnie mają do czynienia ich europejscy koledzy; to dlatego Chińczycy tak bardzo opowiadają się za wolnym rynkiem i będą tak czynić dopóty, dopóki będą na tym korzystać.¹⁾President Xi’s speech to Davos in full, WEF 2017-01-17.Założyciel Alibaby Jack Ma wtóruje im broniąc globalizacji.²⁾Nobody ‘stealing’ your jobs, you spend too much on wars – Alibaba founder to US, YouTube 2017-01-20.

Dużo ubolewania, brak rozwiązań

Martin Schultz, były przewodniczący parlamentu europejskiego, a także komisarz Frans Timmermans³⁾‘This double game is destroying us’ – EU strikes back at its critics in Davos, WEF 2017-01-19.są przekonani, że nie należy obwiniać Brukseli. Nie są w stanie wyobrazić sobie krajów europejskich samodzielnie stawiających czoła globalnym wyzwaniom, co jest dowodem na ciasnotę umysłów. Gdybyśmy mieli wskazywać palcami, wolny przepływ kapitałów przyczynił się do zjawiska uchylania się od płacenia podatków i spowodował kryzys finansowy, zaś wolny przepływ ludności wywołał wojnę między biednymi o miejsca pracy. A przecież to są dwa wolnościowe filary Unii Europejskiej. Niechęć przywództwa Unii Europejskiej nie tylko co do rozwiązywania problemów wynikających z uprawianej polityki, ale także do uznania samego istnienia problemów to największe zagrożenie dla integracji europejskiej, większe niż kiedykolwiek może stanowić dla niej „populizm”.

Ray Dalio, dyrektor naczelny funduszu hegdingowego Bridgewater, także narzeka na populizm,⁴⁾Why the Manager of the World’s Biggest Hedge Fund is Afraid of Populism, Fortune 2017-01-18.a nie powinien. W każdym innym systemie i o każdym innym czasie, kiedykolwiek ludzie buntowali się przeciw elitom, wybierali drogę fizycznego pozbywania się ich. Również obecnie ludzie wciąż jeszcze działają zgodnie z najbardziej podstawowymi zasadami demokracji: jeśli nie zgadzasz się z tym, co się dzieje, głosujesz na kogoś innego. Zamiast się cieszyć, że demokratyczne mechanizmy zapobiegają powstaniu gwałtownej rewolucji, narzeka, obnażając tym samym jak bardzo globalne elity czują, że im się wszystko należy.

Wyraża on też przekonanie, że populizm zagraża międzynarodowym korporacjom.⁵⁾Ray Dalio: Populism Threatens Multinational Corporations, Bloomberg 2017-01-19.I ma rację, ale nie tam, gdzie myśli. Wielkie korporacje stanowią dzisiaj zagrożenie dla wolnego rynku i demokracji. Sporządzają one traktaty w taki sposób, by same mogły na nich korzystać, utrzymywać w wielu sektorach oligopolistyczne pozycje, a, jak powiada podstawowa teoria ekonomiczna, monopole i oligopole nie są korzystne dla konsumentów. Korzystają też bez opamiętania z rajów podatkowych, czyniąc uszczerbek w przychodach państwa, którym rządy zapobiegają w ten sposób, że nakładają surowe programy oszczędnościowe (znane także pod nazwą opodatkowywania oddechu własnych obywateli). Ścisłe powiązania między korporacjami międzynarodowymi a politykami opowiadającymi się za globalizacją sprawiają, że konkurencja między nimi, ów fundamentalny i korzystny element liberalizmu Adama Smitha, nie istnieje, podczas gdy pracownicy Zachodu zmuszeni są konkurować z tymi, którzy nie cieszą się prawami człowieka. Ta dwulicowa globalizacja, oligopole i międzynarodowe korporacje z jednej, a z drugiej konkurencja dla pracowników to przyczyna, dla której zachodni pracownicy tracili przez ostatnie dwadzieścia pięć lat i dlatego zaczynają się wreszcie buntować.

George Soros z Soros Fund Management nadal toczy osobistą wojnę z Donaldem Trumpem w przekonaniu, że Trumpowi „się nie uda”.⁶⁾Soros: Trump Will Fail, Markets Won’t Do Well, Bloomberg 2017-01-19.Prawdę powiedziawszy, zwycięstwo Trumpa i reakcja rynków już kosztowała Sorosa miliard dolarów,⁷⁾George Soros reportedly lost about $1 billion after Trump’s election, Business Insider 2017-01-12.a był przecież przekonany, że zwycięstwo Hillary to przesądzona sprawa.⁸⁾George Soros Talks EU, China, Fed and Donald Trump, Bloomberg 2016-01-21.

Wreszcie, Christine Lagarde jest jedną z nielicznych, którzy starają się zaproponować jakieś rozwiązanie: redystrybucja dóbr.⁹⁾Davos Elite Seeks Fixes to Defend the System From Populists, Bloomberg 2017-01-18.Podczas gdy wielu, zwłaszcza o lewicowych zapatrywaniach, może odczuwać pokusę, by skorzystać z oferty, nie powinni. To nic innego jak przekupstwo, które ma pozwolić światowym elitom na dalsze uprawianie tej samej polityki korporacyjnych oligopoli i kumoterstwa, które niszczą niższe klasy świata Zachodu.

Jak długo będą istniały raje podatkowe, próby redystrybucji dóbr są skazane na niepowodzenie, gdyż ich jedynym skutkiem będzie dalsze uchylanie się od podatków.