Dokąd zaprowadzi nas ten obłęd?

Jeśli myślisz, że w matematyce chodzi o liczby i obliczenia, i tym podobne rzeczy, mylisz się. W matematyce chodzi także o „przywracanie poczucia godności kulturowej dzieci.”¹⁾What is ethnomathematics, and how can it help children in schools? Teaching Children Mathematics; Reston; Feb 2001; Ubiratan D’Ambrosio.Jeśli myślisz, że matematyka jest kulturowo obojętna, to niestety znowu się mylisz; owszem, kiedyś tak matematykę postrzegano, ale nie obecnie, ponieważ „kulturowo obojętny program nauczania matematyki […] wypacza u dzieci obraz jak matematyka ewoluowała i kto się przyczynił do jej rozwoju.”²⁾What is ethnomathematics, and how can it help children in schools? Teaching Children Mathematics; Reston; Feb 2001; Ubiratan D’Ambrosio.Jeśli na domiar złego myślisz, że matematyka jest obiektywną dziedziną wiedzy, którą uczniowie powinni opanowywać, to, niestety, znowu się mylisz. Uczniów należy zachęcać, by posługiwali się matematyką “do krytykowania społecznych problemów” a nawet do “krytykowania matematyki” jako takiej, ponieważ jej “algorytmy kształtują nasze życie w taki sposób, który wytwarza nierówności”,³⁾Decolonising mathematics: Why it’s good for us, how to begin, BizNews.com 2016-10-17.czemu nadano nawet elegancką nazwę “broni matematycznego rażenia”.⁴⁾Math Is Biased Against Women and the Poor, According to a Former Math Professor, The Cut 2016-09-06.Jeśli myślisz, że dekolonizacja dotyczy krajów i narodów, wtedy znowu się mylisz. Obecnie należy koniecznie zdekolonizować uniwersyteckie programy nauczania, naukę i język nauczania.⁵⁾It’s time to take the curriculum back from dead white men, The Conversation 2015-05-08; Why switching to indigenous languages will help solve university crisis – education expert, BizNews.com 2016-10-04.

Czym się matematyka naraziła? Oskarżenie numer jeden: została stworzona przez “już nieżyjących białych mężczyzn” (tak jak i angielska literatura), którzy w ten sposób nie przestali “kontrolować rzeczy”.⁶⁾It’s time to take the curriculum back from dead white men, The Conversation 2015-05-08.Oskarżenie numer dwa: matematyka “ma problem z różnorodnością”. Dlaczego? Ponieważ “na całym świecie matematycy murzyni i kobiety należą do rzadkości”.⁷⁾Decolonising mathematics: Why it’s good for us, how to begin, BizNews.com 2016-10-17.Oskarżenie numer trzy: matematyka (i wiele innych dziedzin nauki) “utrwala stereotypy odnośnie tego, kto nadaje się zostać matematykiem”. Kto mianowicie? “Utalentowani ludzie”, a ponieważ np. w “2013, 73% doktoratów z matematyki uzyskali mężczyźni a 94% z nich to biali lub Azjaci” i “proporcja kobiet doktorantek z matematyki w latach 2004 i 2013 spadła z 34% do 27%”, matematyka jawi się jako dziedzina karygodnie rasistowska i uprzedzona wobec kobiet.⁸⁾Ideas of “Giftedness” Hurt Students, youcubed.Oskarżenie numer cztery: matematyka jest “zanadto eurocentryczna, stawia na piedestale jasnoskórych Greków jako twórców większości tego, co składa się na matematykę”.⁹⁾What is ethnomathematics, and how can it help children in schools? Teaching Children Mathematics; Reston; Feb 2001; Ubiratan D’Ambrosio.

Skutek jest taki, że “kolorowym dzieciom na ogół nie udało się odnieść porównywalnego sukcesu w matematyce jak Amerykanom europejskiego pochodzenia”, chociaż niejedno z nich jest “matematycznie uzdolnione”, a niepowodzenie wynika jedynie z faktu, że “nie zdają sobie sprawy, że […] naprawdę rozporządzają bogatą i długą matematyczną tradycją”.¹⁰⁾What is ethnomathematics, and how can it help children in schools? Teaching Children Mathematics; Reston; Feb 2001; Ubiratan D’Ambrosio.Środek zaradczy? Matematyka etniczna. Nie, nie przesłyszałeś się. Co oznacza matematyka etniczna? Definiuje ją brazylijski matematyk Ubiratan D’Ambrosio jako przestrzeń “przecinania się kultury, tradycji historycznych, społecznych i kulturowych korzeni, i matematyki”.¹¹⁾Ethnomathematics Shows Students Their Connections to Math, Mathematical Association of America.Jako orędownik tej nowej dziedziny wiedzy nalega on także, by nauczyciele “nauczali dzieci, jak cenić różnorodność na lekcjach matematyki[?] i jak rozumieć zarówno wpływ, który kultura wywiera na matematykę, jak i to, w jaki sposób wpływa to na sposób, w jaki matematyka jest nauczana i jaki robi się z niej użytek”, bo nie jest dobrze, gdy “na lekcjach nie pozwala się uczniom na tworzenie osobistego rozumienia[?] przedstawianej im matematyki. Lekceważy się wartości, tradycje, przekonania, język a także obyczaje należące do kultury uczniów.”¹²⁾What is ethnomathematics, and how can it help children in schools? Teaching Children Mathematics; Reston; Feb 2001; Ubiratan D’Ambrosio.

I patrzcie państwo, oprócz matematyków pojawił się podzbiór matematyków etnicznych, którzy twierdzą, że matematyka jako ludzki twór nie może być uniwersalna, ale, przeciwnie, zakorzeniona jest w różnorodnych dziedzictwach, co oznacza, że każda kultura ma swoją własną matematykę, co z kolei oznacza “kulturową względność matematyki”.¹³⁾Discussing ethnomathematics: Is mathematics culturally dependent? O. Arda Cimena, ScienceDirect.”Zachodnia matematyka [została] narzucona innym kulturowym zbiorowościom przez kolonizatorów”,¹⁴⁾Discussing ethnomathematics: Is mathematics culturally dependent? O. Arda Cimena, ScienceDirect.co elegancko wyjaśnia, dlaczego kolorowi mają trudności z jej zaakceptowaniem¹⁵⁾Decolonising mathematics: Why it’s good for us, how to begin, BizNews.com 2016-10-17.i skutecznym opanowaniem.¹⁶⁾Ethnomathematics Shows Students Their Connections to Math, Mathematical Association of America.To samo dotyczy nauki w ogóle: to, że nie przyciąga ona kolorowych, można wytłumaczyć tym, że nauka jest tworem kolonialnym (“Studenci w Wielkiej Brytanii […] pytają: ‘dlaczego mój profesor nie jest czarny?’ oraz ‘dlaczego program nauczania jest biały?’”)¹⁷⁾It’s time to take the curriculum back from dead white men, The Conversation 2015-05-08.i objaśnia świat w sposób typowy dla białego człowieka (rzeczy spadają z powodu grawitacji) a nie w sposób typowy dla czarnego człowieka (pioruny wywoływane się przez czary).¹⁸⁾Science Must Fall: it’s time to decolonise science, The Spectator 2016-10-17. Warto odsłuchać załączony materiał filmowy.Jednym ze sposobów wyzwolenia kolorowych ludzi z uciemiężenia, jakiemu są poddawani przez już nieżyjących białych mężczyzn, jest obrzucenie wiadrem pełnym ludzkich odchodów ‘kolonialnej’ nauki (czarny student Chumani Maxwele postąpił tak z pomnikiem żarliwego kolonizatora Cecila Johna Rhodesa, znajdującym się na terenie Uniwersytetu Cape Town, dając tym samym początek ruchowi #RhodesMustFall [Rhodes musi odejść])¹⁹⁾It’s time to take the curriculum back from dead white men, The Conversation 2015-05-08.i zapoczątkować ruch #ScienceMustFall [nauka musi odejść].²⁰⁾Science Must Fall: it’s time to decolonise science, The Spectator 2016-10-17.A komu się to nie podoba, niech ma się na baczności, zwłaszcza jeśli jest potomkiem już nieżyjących białych mężczyzn, bo inaczej pożałuje.²¹⁾Warto przysłuchać się upomnieniu, które otrzymał student, gdy ośmielił się zaapelować do grona dyskutantów o odrobinę zdrowego rozsądku w tej sprawie [w]: Science Must Fall? YouTube 2016-10-13.

Wiara w równy podział uzdolnień i umiejętności między ludźmi poczyniła już taki postęp, że zaprzecza namacalnej rzeczywistości. Nie, nie ma utalentowanych jednostek ani różnic między zdolnościami naukowymi między płciami, ani, Boże uchowaj nas nawet przed taką myślą, różnic między rasami ludzkimi (wszak wszyscy wiemy, że jest tylko jedna rasa, ludzka rasa). W tym zakresie genetyka nie jest mile widziana, zupełnie jak za czasów Trofima Łysenki, który blokował jej pojawienie się na radzieckich uczelniach i w instytucjach naukowych, ponieważ uznawanie biologicznych różnic między ludźmi zakrawa na rasizm, a ten jest śmiertelnym grzechem. Dlatego też proponuje się inne wyjaśnienie, dlaczego pewne kategorie ludzi nie są w stanie sprostać wymogom dyscyplin naukowych, a zwłaszcza matematyce. Zjawisko to tłumaczy się przez uprzedzenia i stronniczość uprawianą przez już nieżyjących białych mężczyzn, którzy nadal kontrolują „rzeczy”, bo przecież “choć ludzie rodzą się z różnymi mózgami” [w tym miejscu dziękujemy za pogodzenie się z faktami], “to jednak takie różnice są niczym w porównaniu z doświadczeniami, które ludzie nabywają w ciągu życia, gdzie każda sekunda to bodziec powodujący nadzwyczajny przyrost umysłu”, tak że “każdy może się wyuczyć matematyki, a nie tylko ci, o których się mówi, że mają ‘talent’”.²²⁾Ideas of “Giftedness” Hurt Students, youcubed.Dlatego też nauczyciele “muszą uwierzyć – i wiedzieć – że wszyscy uczniowie są w stanie sprostać matematyce”²³⁾Decolonising mathematics: Why it’s good for us, how to begin, BizNews.com 2016-10-17.tzn. każdy może zostać Newtonem albo Leibnizem albo Descartesem (przepraszam, znowu ci już nieżyjący biali mężczyźni!). Wprawdzie każdy nauczyciel i rodzic wyrazi odmienną w tym względzie opinię, ale kimże oni są, by należało się liczyć z ich skromnym zdaniem?