Czy warto słuchać profesora Sinna?

Sfrustrowany Harry Truman żądał często: „Czy nie ma już jednostronnych ekonomistów? Wszyscy, z którymi mam do czynienia, mówią mi, z jednej strony… ale z drugiej.”¹⁾The one-handed economist, The Economist 2003-11-13.

Również współczesne media rozglądają się za człowiekiem o wyrazistych poglądach. Kimś takim od lat jest Hans Werner Sinn, emerytowany profesor, autor licznych publikacji, rozpoznawalna postać medialna, jeden z najbardziej znanych niemieckich ekonomistów, który zasłynął m.in. wprowadzeniem pojęcia gospodarki bazarowej (Basarökonomie), za pomocą którego stara się wytłumaczyć, dlaczego maleje niemiecki produkt krajowy brutto, pomimo że kraj znajduje się w czołówce światowych eksporterów.²⁾Hans-Werner Sinn (2005): Die Basar-Ökonomie. Econ Verlag. ISBN 343018536X.Niezwykłą popularnością cieszą się jego książki (jak „Ist Deutschland noch zu retten?“2003,“Das grüne Paradoxon“2008), w których podkreśla, że jest przeciwny transformacji energetycznej i opowiada się za zaostrzeniem prawa bankowego. W licznych wywiadach Sinn zabiera głos w aktualnych sprawach, opowiadając się albo po stronie rządowej, albo po stronie opozycji. Pochwalał na przykład Agendę 2010.³⁾Die Agenda 2010 und die Armutsgefährdung.Od 2015 jego uwagi i oświadczenia wprowadzały koła rządowe w tak duże zakłopotanie, że minister finansów Wolfgang Schäuble wśród zaufanych osób nazywa Sinna „Profesor Nonsens”, zaś Angela Merkel zerwała z nim kontakt, pomimo iż wcześniej był przez nią mile widzianym gościem.⁴⁾Der verbliebene unabhängige Denker, Internetkanzlei 2012-07-23.

Co tak oburzyło najbardziej znanych polityków w kraju? Pierwsze pękniecie pojawiło się w 2012, kiedy to Sinn podpisał razem z 200 innymi profesorami dokument krytykujący decyzje podjęte na szczycie UE. Naukowcy ostrzegali szczególnie przed programem pomocy ESM dla Grecji, który jest niczym innym jak nałożeniem zbiorowej odpowiedzialności za długi banków UE. Sinn nie pochwalał także wsparcia finansowego, które dostaje Grecja, w sumie 350 mld. euro, czyli 200% swojego PKB. Słusznie zauważył, że rzadko zdarzało się w historii, by jakiś kraj otrzymał tak dużą pomoc, a w dodatku w przypadku Grecji była ona szkodliwa, gdyż utrudniala gospodarce tego kraju odzyskanie konkurencyjności. To, że Hans-Werner Sinn nie widzi nic złego w Grexicie, również nie mogło się spotkać z uznaniem w Berlinie.

W obszarze zainteresowań Sinna znajdują się także długi. To on jako pierwszy zwrócił uwagę na niebezpieczeństwo spowodowane intensywnym wzrostem bilansów Target.⁵⁾Target-Salden drängen Deutschland an den Abgrund, Management der Zukunft 2012-03-05.

Ciekawe jest także jego zdanie na temat wspólnoty długów UE. Sinn porównuje sytuację w Europie z sytuacją w Stanach: gdy się okazało, że Kalifornia zbankrutowała, FED nie udzielił jej wsparcia. Rząd w Kalifornii nie dostał więcej kredytów, co zmusiło go do ograniczenia wydatków. Gdy wierzyciele obawiają się, że nie dostaną zwrotu pieniędzy, zaczynają zamrażać swoje kredyty albo podwyższają odsetki. Tak według niego również powinna postępować UE, zamiast godzić się na to, by EBC skupował od zadłużanych krajów UE pożyczki państwowe. Ratowanie południowoeuropejskich krajów przez EBC jest niezgodne z Traktatem z Maastricht.⁶⁾Hans-Werner Sinn im InterviewIfo-Chef Sinn: “Es kann kein vereinigtes Europa geben mit 28 separaten Armeen”, Focus Money 2015-12-27.

Profesor Sinn rozdrażnia urząd kanclerski i frankfurcką finansjerę także tym, że przychyla się do zdania tych ekonomistów, którzy twierdzą, że działalność EBC przypomina komunistyczną gospodarkę planową. Podobieństwa są uderzające: gdy komitet centralny partii postanawiał dać do dyspozycji odpowiednie środki na inwestycję, nikt się nie zastanawiał, czy przyniesie ona zyski. EBC gwarantuje pełne poparcie inwestorom kupującym pożyczki państwowe. Oszczędności z krajów północnoeuropejskich płyną na południe, gdzie są używane bezproduktywnie. Południowoeuropejskie kraje, które nie są w stanie zdobywać kapitał na rynku, otrzymują pieniądze z EBC na wsparcie importu. W ten sposób polityka EBC gwarantuje stagnację.⁷⁾Die EZB steuert Europa in eine neue Planwirtschaft, Der Spiegel 2016-08-01.„Z ekonomią jest taki problem, że prędzej czy później zaczyna ona zajmować się polityką, zamiast samą sobą,” powiedział Robert J. Shiller, laureat ekonomicznej nagrody Nobla.⁸⁾Ist Ökonomie eine Wissenschaft? Handelszeitung 2013-11-30.

To zdanie dobrze charakteryzuje także Sinna, który ostatnio bardzo lubi wypowiadać się na temat spornych politycznych spraw. Przykład: kryzys migracyjny. Sinn jest zdania, że Niemcy przyjmują za dużo migrantów, zbyt wielu z nich udzielają azyl. 2/3 Syryjczyków to funkcjonalni analfabeci, podczas gdy Niemcy potrzebują wysoce wykwalifikowaną siłę roboczą. „Kto ma liche wykształcenie, ten mało zarabia, w związku z czym opłaca niższe składki i podatki, a otrzymuje więcej od państwa.“⁹⁾„Flüchtlinge verschärfen Probleme des alternden Sozialstaats“, hanswernersinn.de 2016-03-18.

Według Sinna Merkel niewłaściwie rozumie konwencje genewskie. Niemcy nie powinny przyjmować migrantów z powodu konfliktów zbrojnych. „Gdybyśmy chcieli przyjąć wszystkich tych z Afryki, którzy uciekają przed wojną domową, to wielokrotnie przekroczylibyśmy nasze techniczne i spoleczne możliwości w tym względzie.“¹⁰⁾Technischer und soziologischer KollapsIfo-Chef Sinn: Zuwanderung von Bürgerkriegsflüchtlingen stoppen, Focus 2016-03-18.W zamian za to, kontynuuje profesor, powinno się wspierać migrantów w państwach sąsiadujących z tymi, w których toczy się konflikt zbrojny. To są słowa, które lubi przytaczać NPD.¹¹⁾Facebook.

Jednocześnie nie odcina się on od wielu pomysłów mocno lewicowej Sary Wagenknecht:¹²⁾Sinn hält viele Ideen Wagenknechts für „plausibel“, Welt 2016-04-13.Profesor Sinn z pewnością jest zręcznym znawcą mediów, który balansuje pomiędzy różnymi poglądami politycznymi i potrafi wzbudzać zainteresowanie publiczne, wypowiadając się na temat skomplikowanych tematów naukowych i udzielając uproszczonych odpowiedzi (np. jego obliczenia, że każdy migrant kosztuje nas rocznie 1.800 euro),¹³⁾“Ich vermute per Saldo immer noch einen großen Gewinn”, Spiegel 2015-01-03.co by świadczyło o tym, że zależy mu na tym, by się o nim mówiło. W tym wieku można sobie pozwolić na takie postępowanie, zwłaszcza, że profesor Sinn przedstawia się jako poprawiacz świata.¹⁴⁾Sinn gibt keine Ruhe, FAZ 2016-04-24.