Po 80 latach wojna domowa w Hiszpanii znalazła swój epilog w próbie oderwania się Katalonii, prowincji rządzonej przez republikańskich epigonów, od Hiszpanii. Referendum i secesja to jawny odwet ze strony lewicy wzięty za porażkę, której doznała ona w latach 1936-39, i za wieloletnie rządy generała Francisco Franco.

W Katalonii, w atmosferze napięcia, odbyło się właśnie referendum niepodległościowe, w którym przeważająca większość opowiedziała się za oderwaniem prowincji od reszty kraju. Niektórzy komentatorzy doszukują się powodów secesji Katalończyków w tym, że będąc najbogatszą częścią państwa, nie godzili się oni na to, by Madryt dystrybuował część wypracowywanego przez Katalończyków dobra na rzecz uboższych regionów. Przyczyny mogą być jednak natury politycznej, a nawet ideologicznej. Nie od dziś Hiszpania jest areną zmagań między zwolennikami prawicy i lewicy. Continue reading →

Wywiad udzielony Gefirze przez Annę Bono

GEFIRA zasięgnęła opinii u znawczyni zagadnień afrykańskich, co sądzi o obecnej sytuacji we Włoszech, o “ubiegających się o azyl” przybyszach, głównie z krajów Czarnej Afryki. Profesor Anna Bono zyskała sobie we Włoszech rozgłos, opublikowawszy książkę, które obnaża fałsz przedstawianego wizerunku “biednych Afrykańczyków”, którzy jakoby zostali zmuszeni przez głód do kołatania w drzwi bogatej Europy na Sycylii lub w innych portach południowych Włoch.

Do 2015 prof. Anna Bono zajmowała się historią i problemami Afryki na turyńskim uniwersytecie i sama spędziła na Czarnym Lądzie wiele lat. Jako znawca spraw afrykańskich współpracowała z wieloma uczelniami i instytucjami, w tym z włoskim ministerstwem spraw zagranicznych, a także wydala 1600 publikacji (artykułów, esejów i książek) na takie tematy jak stosunki międzynarodowe i współpraca z Afryką, demografia i migracje.

GEFIRA: Czy jesteśmy w stanie wskazać na jedno z kilku szczególnych wydarzeń, które uruchomiło niekończącą się falę migrantów przybywających do Włoch?
ANNA BONO: Początek zjawisku dało usunięcie od władzy Kadafiego. Kadafi na mocy porozumienia z Włochami z 2008 utrzymywał skuteczną kontrolę libijskiego wybrzeża, przez co zapobiegał wypływaniu w morze migrantów z innych krajów afrykańskich. Liczba przybywających Afrykanów do Włoch przed obaleniem Kadafiego była znikoma; ani też nie byli oni wtedy zorganizowani tak, jak są dziś. Europejczykom należy przypomnieć, że Libia przed 2011 była względnie zamożnym i stabilnym państwem, goszczącym około miliona zagranicznych pracowników z Czarnej Afryki. Gdy wybuchła wojna domowa, niektórzy z nich wrócili do domu, jednak większość postanowiła przedostać się do Włoch.

G: Czy obecny liczebny wzrost afrykańskiej ludności można określić jako wymykający się spod kontroli?
AB: Niekoniecznie. Afryka nadal jest najmniej ludnym kontynentem. W gruncie rzeczy chodzi o afrykańskie zasoby naturalne. To, w jaki sposób są one, mówiąc delikatnie, marnotrawione, powinno być punktem wyjścia wszelkich rozważań nad tym kontynentem. Większość afrykańskich rządów nie może się pochwalić osiągnięciami w gospodarce; tylko niewielki odłamek społeczeństwa bogaci się, zaś korupcja, głęboko zakorzeniona w większości krajów afrykańskich, pozostaje główną przeszkodą na drodze do zharmonizowanego i znaczącego rozwoju. To właśnie z powodu korupcji na wszelkich szczeblach życia społecznego mieszkańcy Czarnego Lądu marnotrawią swoje zasoby. Przykład: Afryka eksportuje ropę naftową w bardzo dużej ilości, ale nie posiada rafinerii, przez co zmuszona jest do importu paliw.

G: Kraje najbardziej dotknięte korupcją to? Continue reading →

Następna wojna zagraża światu. Chińska technika rozwija się dynamicznie, podczas gdy Rosja jest bogata w zasoby naturalne. Stany Zjednoczone są nadal mocarstwem. Kto wygra, nie jest pewne. Przyszłe pole walki zweryfikuje militarne zdolności zwalczających się stron. Geopolityka i geostrategia zajmują się procesami społeczno-politycznymi, problemem bezpieczeństwa państw oraz ich politykę zagraniczną przez pryzmat położenie geograficznego. Jacek Bartosiak, adwokat, doktor nauk społecznych, autor książki “Pacyfik i Eurazja. O wojnie”, współzałożyciel Narodowego Centrum Studiów Strategicznych,jest polskim ekspertem w tej dziedzinie.

Jego opinie są warte omówienia, gdyż porusza on kluczowe problemy świata, przedstawia ponadczasowe reguły rządzące polityką, czerpie z historii, matki nauk, analizuje bieżącą sytuację polityczną i wyciąga wnioski na przyszłość. Jego punkt widzenia odbiega od tych prezentowanych w większości opracowań. Nawiązuje on do oryginalnej teorii z 1904r. brytyjskiego geografa i polityka Halforda Mackindera, która według Jacka Bartosiaka nie straciła nic z aktualności, mimo rozwoju techniki, która sprawiła, że świat się zawęził i pojawiło się w nim więcej napięć. Continue reading →

Prezydent Putin to istny hodowca koni trojańskich, a według zachodniej prasy umieszcza je na całym globie, niezależnie od tego, czy jest to Biały Dom, czy turecki przemysł zbrojeniowy.

Określenie “koń trojański” to jeden z symboli starożytności, ale okazuje się, że nie tylko. Czy ktoś nie lubi Rosji czy też darzy ją sympatią, powinien przyjrzeć się informacjom na temat tego wielkiego kraju, przedstawianym w Polsce. Gazeta Wyborcza zadaje pytanie, czy Turcja jest rosyjskim koniem trojańskim w NATO.

Pytanie wydaje się zasadne w kontekście ostatniego zbliżenia Ankary i Moskwy i zakupu rosyjskich systemów obrony rakietowej S-400 przez Turcję. Z kolei w portalu “na: Temat” można było przeczytać tytułowe pytanie: “Bułgaria: Koń trojański w Unii Europejskiej? oraz informację, że 49% Bułgarów nie akceptuje sankcji nałożonych na Rosję przez UE. Continue reading →

Co się stanie z Hiszpanią, jeśli Katalonia oderwie się od niej? W świetle reguł dotyczących regulacji długu publicznego opisanych przez traktat z Maastricht, oznaczać to będzie kolejny kryzys w strefie euro. Jeszcze większe fiskalne zagrożenie wynika z faktu, że już drugi rok Hiszpania utrzymuje wzrost gospodarczy na poziomie 3% PKB. Po kilku przegranych referendach przeprowadzonych w poprzednich latach, wydaje się że tym razem rząd Katalonii dopnie nareszcie swego. Jakie skutki będzie miało takie wydarzenie w świetle traktatu z Maastricht?

Proporcja długu publicznego do PKB

Traktat z Maastricht ogranicza poziom długu publicznego do 60% PKB. W 2007 proporcja ta w Hiszpanii wynosiła 39%, ale po kryzysie finansowym wzrosła do obecnych 99.4%. Oderwanie się Katalonii otwiera dwie możliwości:

• Katalonia zgadza się przejąć część długu Hiszpanii w ramach procesu rozwodowego, ponieważ korzystała z wydatków rządowych;

or

• Katalonia nie zgadza się przejąć żadnego długu Hiszpanii.

W pierwszym przypadku nic by się nie stało, jeśli tylko Katalonia przejęłaby hiszpański dług proporcjonalnie do jej udziału w hiszpańskim PKB, czyli jakieś 20%. A ponieważ hiszpanki dług publiczny wynosi obecnie tyle, ile hiszpański PKB, więc łatwo policzyć, ile by to było. Continue reading →

W The Economist pojawiła się seria artykułów, której autorzy utrzymują, że migracja jest korzystna dla światowej gospodarki. Profesor Bryan Caplan pisze, że siła robocza jest naszym największym bogactwem, a wartość uzależniona jest od położenia geograficznego. Gdyby granice były otwarte, umożliwiając swobodne przemieszczanie się ludzi, wówczas świat byłby o $78 bilionów bogatszy.Meksykańscy robotnicy mogą zarobić 150% więcej na Zachodzie. Niewykwalifikowani Nigeryjczycy zarabiają nawet 1,000% więcej w Niemczech niż w Afryce. Wartość niewykwalifikowanego pracownika jest na tyle większa w Europie, że Nigeryjczyk może zostać wynagrodzony 1000 razy szczodrzej w Niemczech, przyczyniając się o 1000 razy bardziej do wzrostu globalnego PKB. A ponieważ zachodnie społeczeństwa są daleko bardziej zaawansowane w rozwoju niż meksykańskie lub nigeryjskie, niewykwalifikowany pracownik jest bardziej wydajny w niemieckiej fabryce lub na amerykańskim gospodarstwie rolnym niż w Afryce. Przejazd taksówką w Berlinie kosztuje znacznie więcej, czyli ma znacznie większą wartość niż ten sam kurs w Lagos, choć ilość włożonej pracy tj. prowadzenie samochodu jest taka sama. Continue reading →

Już Arystoteles zauważył, że silna klasa średnia to warunek konieczny dla dobrze funkcjonującej demokracji: “Państwo opierające się na klasie średniej zachowuje bezpieczny dystans między dwiema skrajnościami, którymi są rządy bogatych bądź rządy biednych. Tam, gdzie klasa średnia jest liczna, tam rzadko kiedy dochodzi do podziału ogółu na zwalczające się fakcje.”Ludziom, których dochody pozwalają zaspokajać umiarkowane potrzeby „najłatwiej przychodzi podporządkowanie się rozsądnym zasadom”.Kiedy zatem mówimy o klasie średniej, mamy na myśli medianę społeczeństwa, a więc największą grupę pod względem dochodów. Poglądowo wygląda to tak, że jeśli w społeczności liczącej 2000 ludzi 500 zarabia 1000€, 1400 zarabia 2000€ zaś 100 zarabia 10 000€ miesięcznie, wówczas owe 1400 ludzi stanowi ”klasę średnią”. Continue reading →