Wojna to, według Clausewitza, przedłużenie polityki. Gwoździem do trumny relacji między Turcją a Unią Europejską była zapowiedź Kanclerz Niemiec Angeli Merkel, że kraje unijne dokonają cięć funduszy przedakcesyjnych dla Turcji.1)EU leaders want to ‘responsibly’ cut Turkey pre-accession aid: Merkel, Reuters 2017-20-10W kontaktach z Ankarą amerykańskie i europejskie przywództwo jest bezkompromisowe. Latem Niemcy wycofały się z bazy powietrznej w Incirlik, zaś wiosną podczas nieoficjalnej wizyty tureckiego ministra Kaya władze holenderskie rozmieściły na ulicach silnie uzbrojone oddziały, udzielając im pozwolenia: „strzelać w razie potrzeby”. Minister chciał zorganizować polityczny wiec dla tureckiej diaspory.
2)Rotterdam mayor gives permission to shoot during Turkish Minister Kaya’s visit, Daily Sabah 2017-03-17 Formalnie Turcja jest członkiem NATO, ale faktycznie sojusz ten już nie istnieje. Ta wojskowa koalicja bez Turcji jest jak wiadro bez dna, czego w Brukseli nikt nie przyzna. Jeśli Clausewitz ma rację, to wojna między sojusznikami wydaje się nieuchronna.
Turcja, kraj o powierzchni 784 kilometrów kwadratowych liczący sobie 80 milionów mieszkańców, zajmuje strategiczne położenie na skrzyżowaniu dróg między chrześcijańskim i muzułmańskim światem, między Azją Środkową, Bliskim Wschodem i Europą, a panując nad Bosforem, kontroluje jedyną drogę z Morza Czarnego na Śródziemne. 3)Turkish Straits,Wikipedia.
Obecnie Turcja w przeciwieństwie to czasów „zimnej wojny”, kiedy to obawiając się Związku Radzieckiego uzależniła się od USA i jako członek NATO dawała się wykorzystywać przeciw Blokowi Wschodniemu, strzeże swoich interesów tak umiejętnie, że niektórzy eksperci uważają, że Ankara używa Sojuszu Północnoatlantyckiego do własnych celów, dążąc do przywrócenia Imperium Osmańskiego.
Tureckie wojsko zajmuje czwarte (za USA, Francją i Wielką Brytanią) pod względem siły rażenia i drugie pod względem liczby żołnierzy (po USA) miejsce w Sojuszu Północnoatlantyckim i stanowi ono 12% wszystkich sił NATO (udział USA to prawie 39%). 4)2017 Military Strength Ranking, Global Fire Power. Strategiczne znaczenie ma baza wojskowa NATO w Incirlik, w południowej Turcji, skąd prowadzone są działania militarne i wywiadowcze na Bliskim Wschodzie.5)Incirlik Air Base, Wikipedia.
Turcja |
Iran |
Niemcy |
|
tysiące |
|||
Całkowita |
743 |
934 |
210 |
Wojska czynne |
383 |
534 |
180 |
Wojska rezerwowe |
360 |
400 |
30 |
Budżet obrony |
8,208,000 |
6,300,000 |
39,200,000 |
sztuki |
|||
Liczba |
1018 |
477 |
698 |
Czołgi bojowe |
2445 |
1616 |
543 |
Wozy bojowe |
7550 |
1315 |
5869 |
Jednostki pływające |
194 |
398 |
81 |
Źródło: 6)2017 Military Strength Ranking, Global Fire Power.Tabela wyraźnie pokazuje, że potencjał militarny Turcji przewyższa potencjał Iranu (który zajmuje 21 miejsce w świecie), chociaż tan drugi ma liczniejszą armię oraz, w przeciwieństwie do Ankary, realizuje program nuklearny. Od kiedy Ankara odmówiła pełnego wsparcia USA w czasie drugiej wojny w Zatoce Perskiej, relacje między obu państwami stopniowo się pogarszają. Inną kością niezgody między dwoma sojusznikami jest wspieranie przez Amerykę kurdyjskich rebeliantów w walce przeciw Państwu Islamskiemu. Ankara słusznie obawia się kurdyjskich aspiracji niepodległościowych, które zagrażają jej integralności terytorialnej. Kurdowie, którzy mogą utworzyć 30 milionowe państwo, żyją w krainie zwanej Kurdystanem, która zajmuje część Turcji (z 14-20 milionami Kurdów), Iraku (5,6-8,5 mln), Iranu (8-12 mln) i Syrii (2-3,5 mln).7)Kurds, Wikipedia.
Po nieudanym przewrocie w Ankarze w czerwcu 2016 roku, Stany Zjednoczone odmówiły ekstradycji Fethullaha Gulena, duchownego mieszkającego w USA, oskarżanego przez Erdoğana o inspirowanie puczu. To wydarzenie mogło pomóc w zbliżeniu między Ankarą i Moskwą (nawet zestrzelenie rosyjskiego samolotu przez turecki myśliwiec nie udaremniło tego procesu), w rezultacie czego oba kraje razem z Iranem, a bez mocarstw zachodnich, gwarantowały proces pokojowy między rządem Assada a częścią syryjskiej opozycji.8)S-400s to be delivered to Turkey in ‘minimum 2 years’, Daily News 2017-10-10.
W 2017 Turcja zakupiła od Rosji system obrony rakietowej S-400, następnie w kwietniu 2017 została podpisana z Moskwą umowa gospodarcza, co jest wystarczającym dowodem, że prezydent Erdoğan prowadzi politykę w pełni niezależną od Stanów Zjednoczonych. Zapytany przez Die Zeit, komu ufa bardziej, Władimirowi Putinowi czy Donaldowi Trumpowi, Erdoğan odpowiedział: „Nie zmuszajcie mnie, abym dokonywał wyboru”. 9)Turcja-rosyjski koń trojański w NATO? Czy kraj ten powinien nadal pozostawać członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego? – Robert Stefanicki, wyborcza.pl 2017-07-17. Stwierdzenie to odsłania rozbieżności w łonie NATO na tle relacji z Rosją. Niektórzy komentatorzy przewidują wyjście Turcji z NATO, jej bliski sojusz z Rosją, a nawet z Iranem. Sojusz Północnoatlantycki bez Ankary to zmiana układu sił w rejonie Morza Czarnego: południowo-wschodnia flanka NATO uległaby znacznemu osłabieniu zaś strategiczne cieśniny zostałyby wyprowadzone z amerykańskiej strefy wpływów. Rosja uzyskałaby nieograniczoną możliwość prowadzenia działań militarnych na Morzu Czarnym (na którym utrzymuje swoją flotę). Rozstanie się Turcji z NATO pociągałoby za sobą konieczność wzmocnienia sojuszu innym państwem członkowskim (niektórzy eksperci wskazują na Egipt, który ma strategiczne położenie nad Kanałem Sueskim).10)Is Turkey Preparing to betray NATO?, M.Collins 2017-01-24. Turcja zyskałaby wolną rękę, aby podjąć działania przeciw Kurdom w Syrii oraz w sporze terytorialnym o Cypr z Grecją, i w ten sposób mogłaby jeszcze bardziej ingerować w sytuację na Bałkanach.
Sojusz rosyjsko-turecko-irański nie jest sojuszem naturalnym.
Teheran, stolica szyickiego państwa, rywalizuje o dominację w regionie ze stolicą państwa sunnickiego – Ankarą, natomiast długa historia konfliktu między Rosją a Turcją może udaremnić bliższą współpracę między obu krajami. Przywództwo moskiewskie jest zorientowane na prawosławie i jako takie rozbiło powstanie islamskie w Dagestanie i Czeczenii. Zauważmy, że przed 1800 rokiem Dagestan należał do Imperium Perskiego. Rosja kilkukrotnie wstrzymywała dostawy systemu obronnego S-300 i zmodernizowanego S-400 do Iranu, co pokazuje, że relacje między obu krajami nie są przyjacielskie. Turcja dzięki kontaktom z Zachodem może dokonywać zakupu technologii a także rozszerzać swoje wpływy, wykorzystując pięciomilionową mniejszość w kilku krajach europejskich.11)Sojusz reżymów autorytarnych? Turcja wobec Iranu i Rosji- wnioski dla Unii Europejskiej-Adam Balcer, Krytyka Polityczna. Grudzień 2016.Wydział ds. Religii, który wspiera, organizuje i finansuje meczety oraz imamów w Niemczech i Holandii, jest jednym z najważniejszych ministerstw w Turcji.
Póki co, Turcja pozostanie formalnie w NATO i nadal będzie manewrować między Wschodem a Zachodem. Przywództwo Turcji doskonale rozumie, że NATO jako sojusz już nie funkcjonuje. Nie ma szans, by, jeśli artykuł piąty NATO zostanie uruchomiony, holenderska, francuska czy brytyjska młodzież, której 20% jest pochodzenia afrykańskiego lub azjatyckiego, była gotowa ginąć w państwach nadbałtyckich czy w wojnie przeciw Anatolii. Wysyłając milion imigrantów do Europy, która już wcześniej przyjęła bezprecedensową liczbę przybyszów, prezydent Erdoğan pokazał pogardę dla europejskiego przywództwa, najwidoczniej gotowego do samounicestwienia bez stawiania najmniejszego oporu. Porównajmy: Turcja mająca 80 milionów mieszkańców przyjęła 3 miliony uchodźców z sąsiednich krajów. Szwecja mająca 8 milionów ludności przyjęła 2,1 miliona imigrantów z całego świata. W Syrii, gdy dojdzie do wymiany ognia między wojskami USA a wspieranymi przez Turków rebeliantami, sojusznicy z NATO mogą wystąpić wobec siebie zbrojnie. Wyczuwając słabość zachodnich partnerów, Turcja nadal będzie prężyła przed nimi muskuły. Dyplomatyczna wrogość będzie narastać dopóty, dopóki wojna nie rozerwie sojuszu między NATO a Turcją. Może to się stać w Syrii, Kurdystanie, Grecji, na Bałkanach lub na ulicach głównych europejskich miast.
References
1. | ↑ | EU leaders want to ‘responsibly’ cut Turkey pre-accession aid: Merkel, Reuters 2017-20-10 |
2. | ↑ | Rotterdam mayor gives permission to shoot during Turkish Minister Kaya’s visit, Daily Sabah 2017-03-17 |
3. | ↑ | Turkish Straits,Wikipedia. |
4, 6. | ↑ | 2017 Military Strength Ranking, Global Fire Power. |
5. | ↑ | Incirlik Air Base, Wikipedia. |
7. | ↑ | Kurds, Wikipedia. |
8. | ↑ | S-400s to be delivered to Turkey in ‘minimum 2 years’, Daily News 2017-10-10. |
9. | ↑ | Turcja-rosyjski koń trojański w NATO? Czy kraj ten powinien nadal pozostawać członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego? – Robert Stefanicki, wyborcza.pl 2017-07-17. |
10. | ↑ | Is Turkey Preparing to betray NATO?, M.Collins 2017-01-24. |
11. | ↑ | Sojusz reżymów autorytarnych? Turcja wobec Iranu i Rosji- wnioski dla Unii Europejskiej-Adam Balcer, Krytyka Polityczna. Grudzień 2016. |