Ludność świata szybko rośnie. Jednak liczebność narodów Japonii, Korei Południowej, Europy, Rosji i Stanów Zjednoczonych szybko spada. Od kilku lat do tej grupy dołączyły Chiny,państwo, którego populacja w wieku produkcyjnym, czyli ci, którzy najwięcej produkują i konsumują, także zaczęła się kurczyć.
Więcej na ten temat znajdą Państwo w wyczerpującej analizie zamieszczonej w bieżącym wydaniu Biuletynu Gefira (#20).
Podczas gdy ekonomiści głównego nurtu uważają, że wszystkie kultury są takie same, historia pokazuje zupełnie co innego. Drugie Chiny nie powstaną, a choć a liczba ludności Afryki może wzrosnąć dwu- i czterokrotnie, nie wniesie ona wiele do wzrostu światowej gospodarki. Mniejsza liczebność mieszkańców danego kraju nie wpłynie negatywnie na jego dobrobyt, odbije się jednak niekorzystnie na światowym systemie finansowym i bankowym. Aby zrozumieć w jaki sposób demograficzna zima zakończy na zawsze wzrost gospodarczy, musimy spojrzeć na urbanizację Chin.
Najszybciej rozwijająca się urbanizacja na świecie ma miejsce w Państwie Środka. Jeszcze 40 lat temu chińskie miasta skupiały 20%, natomiast w 2010 już 50% obywateli. Szybkie tempo tego procesu spowoduje, że w 2030 już prawie 70% społeczeństwa będzie zamieszkiwać obszary miejskie.1)Urban Population at Mid-Year by Major Area, Region and Country, 1950-2050, United Nations.
Zjawisko to napędza rozwój sektora budowlanego. W 2000 inwestycje na chińskim rynku nieruchomości stanowiły 2%, w 2011 6%, zaś w 2015 będą stanowily od 15 do 20% PKB.2)Idle Home Builders Hold China’s Economy Back, The New York Times 2015-06-11.Rząd w Pekinie zrozumiał, że intensyfikacja inwestycji budowlanych jest sposobem na kształtowanie wzrostu gospodarczego. Pekin zaczął więc jeszcze mocniej pompować pieniądze w budownictwo. Faktem obrazującym skalę zaangażowania w projekty infrastrukturalne w Państwie Środka są dane wskazujące, że w latach 2011-2013 Chiny zużyły więcej betonu niż Stany Zjednoczone przez cały XX wiek.3)China Used More Concrete In Three Years Than The US In 100 Years, Gizmodo 2015-02-23.Wzmożone budownictwo wywołało zjawisko powstawania pustych dzielnic (jak w wielomilionowym Zhengzhou) a nawet całych miejscowości (jak Ordos-Kangbashi, gdzie w 2010 90% mieszkań nie miało lokatorów). Jednak mimo gwałtownego wzrostu podaży mieszkań nie nastąpił spadek popytu na nie, a wręcz przeciwnie: prognoza wzrostu cen zachęcała (i nadal zachęca) do inwestowania w nieruchomości. Zakup mieszkania stał się formą lokowania kapitału, tak że obecnie 32% chińskich rodzin posiada co najmniej jedną niezamieszkałą nieruchomość.4)Chinese consumers lean on housing market as wages flounder, Financial Times 2017-10-19.
Wykres 1. PKB Chin, Rosji, Niemiec i Stanów Zjednoczonych w latach 2000-2016. Źródło: Bank Światowy
Od pewnego czasu ekonomiści zastanawiają się, kiedy spekulacyjna bańka nadmuchiwana przez postępujący wzrost cen nieruchomości pęknie. Jednak inwestycje budowlane wraz ze wszystkimi powiązanymi gałęziami przemysłu i usług mają znaczący wpływ na ekonomię kraju, ponieważ mogą one wytwarzać 25-30% chińskiego PKB. Aby zapobiec załamaniu się tak ważnej gałęzi gospodarki rząd stosuje ograniczenia w zakresie zakupu mieszkań (takie jak np. zmienne wymogi dotyczące podejmowania lub ograniczania poziomu stóp procentowych), których celem jest kontrolowanie cen mieszkań oraz – innymi słowy – ochronę bańki przed pęknięciem.
Wykres 2. Chiny: populacja, urbanizacja i wiek produkcyjny 1950-2050.
Jednak to nie rynek nieruchomości w Chinach jest największym zagrożeniem dla gospodarki, ale raczej niekorzystne zjawiska demograficzne. Chociaż liczba ludności wciąż rośnie, zauważalnym jest, że od 2015 roku populacja osób w wieku produkcyjnym maleje. Proces ten odbędzie trwał do 2050, kiedy to niespełna 700 milionów Chińczyków (tj. 50%) będzie w wieku produkcyjnym. Natomiast w 2023 liczba mieszkańców miast będzie już dwukrotnie większa niż osób w wieku produkcyjnym (patrz wykres powyżej).5)Life expectancy at birth, total (years) China, World Bank.
Więcej informacji na ten temat znajduje się w obszernej analizie w 20. numerze Biuletynu Gefira.
References
| 1. | ↑ | Urban Population at Mid-Year by Major Area, Region and Country, 1950-2050, United Nations. |
| 2. | ↑ | Idle Home Builders Hold China’s Economy Back, The New York Times 2015-06-11. |
| 3. | ↑ | China Used More Concrete In Three Years Than The US In 100 Years, Gizmodo 2015-02-23. |
| 4. | ↑ | Chinese consumers lean on housing market as wages flounder, Financial Times 2017-10-19. |
| 5. | ↑ | Life expectancy at birth, total (years) China, World Bank. |
Źródło: shutterstock.com
