Rosyjsko-chińska współzależność będzie się opierać na ropie

Mimo że Pekin jest dla Moskwy największym partnerem handlowym, podczas gdy Rosja jest dopiero w drugiej dziesiątce wśród chińskich importerów, Kreml stanowi strategicznie najistotniejszego kontrahenta, gdyż eksportuje najbardziej pożądany produkt – ropę – a chińskie zapotrzebowanie na ten surowiec rośnie. Jednak zwiększanie eksportu rosyjskiej nafty do Państwa Środka odbędzie się kosztem europejskich odbiorców.

Od 2015 utrzymuje się spadek chińskiego wydobycia ropy, a przecież zwiększenie inwestycji infrastrukturalnych oraz powiększanie strategicznych rezerw paliwa wzmaga popyt na nią, a zatem jej import. W 2017 Pekin stał się największym importerem nafty, wyprzedzając Stany Zjednoczone. Obecnie chińskie zapotrzebowanie na ten produkt zbliża się do 13 mln baryłek dziennie. Gefira już w marcu wyjaśniała, że ChRL stanie się przed 2025 największym konsumentem tego surowca, odpowiadając za 18-20% światowego zużycia.¹⁾Czy chińska konsumpcja ropy naftowej rośnie szybciej niż jej produkcja w Stanach Zjednoczonych?, Gefira 2018-03-23.I tu olbrzymią role do odegrania ma Rosja, która już w 2016 stała się najważniejszym dostawcą ropy do Chin, przeganiając Arabię Saudyjską.

W ostatniej dekadzie Chiny kupują coraz więcej rosyjskiej ropy, mimo że Kreml wcale nie zwiększa wielkości jej eksportu, który wynosi około 5 mln baryłek dziennie. Jeszcze w 2009 takie kraje jak Polska czy Holandia importowały więcej rosyjskiej nafty niż Pekin, zaś już w 2015 wyprzedziły je Chiny i to one w 2017 miały ponad 20% udział w rosyjskim eksporcie tegoż surowca.

W ostatnich latach zauważalny jest wzrost rosyjsko-chińskiego bilansu handlowego. Podczas gdy dekadę temu suma obrotów wynosiła niespełna 45 mld USD, to w zeszłym roku wynik ten był prawie dwukrotnie wyższy: 84 mld USD. W listopadzie podczas spotkania premierów obu krajów ogłoszono, że dążyć się będzie do osiągnięcia poziomu 200 mld USD, przy czym głównym czynnikiem wzrostu bilansu ma być przemysł energetyczny, w tym przede wszystkim naftowy i gazowy.²⁾PM says Russian-Chinese trade turnover may reach $200 bln, TASS 2018-11-07.

W 2007 nafta stanowiła 35,5% eksportu rosyjskiego do Chin o wartości 6,45 mld USD, w 2011 było to już 16,2 mld USD (46,6%), zaś w zeszłym roku wartość ta przekroczyła 23,7 mld USD, co wynosi ponad połowę kwoty (57,6%) wszystkich rosyjskich produktów kupowanych przez Chiny. Zauważalna jest również gwałtownie rosnącą ilość kupowanego węgla przez Pekin. W 2007 wynosił ona jedynie 0,1% całkowitej wartości rosyjskiego eksportu do tego kraju, a w zeszłym roku było to już ponad 3,3%. To potwierdza tezę o rosnącym znaczeniu rosyjskiej energii dla Pekinu.

Pogłębianie współpracy energetycznej,³⁾China, Russia agree to further improve energy cooperation, Global Times 2018-09-08.spowoduje wzrost rosyjskiego eksportu ropy do Chin do tego stopnia, że do 2025 20% chińskiego importu nafty będzie pochodzić właśnie z Federacji Rosyjskiej. Takie zacieśnianie relacji między Moskwą a ChRL będzie miało istotne skutki dla europejskich państw kupujących naftę z Rosji. Przy utrzymywaniu się rosnącego importu rosyjskiego surowca do Chin, bierzemy pod uwagę dwa warianty.

1. Nastąpi zmniejszenie eksportu ropy z Rosji do państw OECD, a przede wszystkim do Europy. Oznacza to poważne kłopoty największych europejskich importerów rosyjskiego surowca, tj. Niemiec, Holandii oraz Polski. To natomiast będzie miało przełożenie w jego deficycie na europejskim rynku, co się odbije we wzroście cen ropy, zwłaszcza że UE jest największym światowym odbiorcą nafty.
2. Rosja zintensyfikuje działania związane z eksploracją ropy w Arktyce. To jednak jest procesem długotrwałym i nie spodziewamy się, aby w najbliższych pięciu latach nastąpił wyraźny wzrost eksportu nafty z rosyjskich odwiertów w tym obszarze. Uważamy więc, że Kreml będzie traktować chiński import rosyjskiej ropy jako kartę przetargową w napiętych w relacjach z Europą.