Portugalia była jednym z tych europejskich krajów, który najdotkliwiej doświadczył kryzysu finansowego oraz kryzysu w strefie euro. W 2012 roku oprocentowanie portugalskich obligacji skarbowych wzrosło do ponad 17%, a dług publiczny osiągnął poziom 124% PKB.
Kryzys finansowy w Portugalii wymusił wprowadzenie międzynarodowego planu pomocowego, który został uzgodniony przez portugalski rząd z jednej strony a Unię Europejską, Europejski Bank Centralny i Międzynarodowy Fundusz Finansowy z drugiej. Portugalia jako członek strefy euro nie może dokonywać dewaluacji swojej waluty. Władze w Portugalii i Europie próbują więc przywrócić konkurencyjność portugalskiej gospodarki poprzez cięcia wydatków i obniżkę opodatkowania pracy, co jest kompensowane wzrostem podatku VAT. Reformy wprowadzone przez wspomnianą trójkę dotyczą portugalskiego rynku pracy, obniżenia wynagrodzeń oraz zasiłków dla bezrobotnych. Zostały one przeprowadzone przez rządzącą koalicję Partido Social Democrata PSD i Centro Democratico Social CDS (obie partie należą do Europejskiej Partii Ludowej – EPP), kierowanej przez premiera Passosa Coelho, który przejął władzę z rąk socjalistów w 2011 roku.
W wyborach z 4. października 2015 roku owa koalicja straciła 25 mandatów, a co za tym idzie, i większość w sejmie. Dwanaście dni po tym, jak Passos Coehlo otrzymał od prezydenta Cavaco Silvy misję utworzenia rządu mniejszościowego, lider socjalistów i zarazem przywódca opozycji Antonio Costa doprowadził do jego upadku. Był to pierwszy tego typu polityczny ruch lewicy w 41-letniej historii demokracji kraju.
W tym tygodniu wszystkie partie opozycyjne złożyły wnioski o odwołanie rządu, co nastąpiło już po bezpośrednich spotkaniach Partii Socjalistycznej (europejska frakcja S&D) z komunistami, Blokiem Lewicowym i zielonymi (wszystkie należą do europejskiej lewicowej frakcji GUE/NGL). Podpisano też polityczne porozumienie zezwalające socjalistom na utworzenie nowego gabinetu1.
Ostateczne kompromisowe teksty2 określają pewną logikę dotyczącą całego ustawodawstwa oraz logikę za wszystkimi krokami wynikającymi z programów partii wraz z implikacjami budżetowymi. W celu wymuszenia, by partie stosowały się do warunków porozumienia, zostaną dodane mechanizmy kontrolne.
Ustępujący prezydent Cavaco Silva nie ma innego wyboru jak tylko zaakceptować porozumienie parlamentarne zawarte przez partie lewicowe, ponieważ ekipa Passosa nie chciała przyjąć na siebie roli rządu tymczasowego3. Cavaco wstrzymuje się z podjęciem decyzji, która ma zostać zakomunikowana „nie później jak pod koniec przyszłego tygodnia”4.
Portugese Yield 2006-2014
Pomimo początkowo negatywnej reakcji rynków na polityczne zamieszanie, 4%-owego spadku indeksu na giełdzie i wzrostu oprocentowania obligacji o wszelkich terminach zapadalności, a także negatywnego odbioru perspektywy luźniejszej polityki fiskalnej5, rynki ostatecznie jednak się podniosły.
Taka sytuacja stawia model wielkiej koalicji preferowany przez Brukselę pod znakiem zapytania. Wysłano też ważny sygnał dla sąsiadującej Hiszpanii, w której przedwyborcza debata stoi pod znakiem końca oszczędności i nacjonalizmu. Co więcej, upadek rządu Passosa oznacza też koniec portugalskiego poparcia dla dyktatu duetu Merkel-Schaeuble w Europie6.
Artykuł powstał przy współpracy z Pedro Simoesem.
1. Government will be overthrown today. And four times in a row Souce Diario De Noticias
2. Left of the agreements signed in secret in Parliament Source Diario De Noticias
3. Government rejects stay in management if overthrown by the Left Source Journal de Noticias
4. Cavaco decide next week takes possession Costa after hearing personalities Source Sapo
5. Portugal Power Strugle Hits Bond Markets Source Financial Times
6. Portugal: the rebellion of good student Source Mediapart
Źródło: shutterstock.com
