Unia Europejska ciężko walczyła, by przeciągnąć Mołdawię na swoją stronę. Teraz jednak szala znów przechyla się na jej niekorzyść. Europa milczy w sprawie trwających protestów w Kiszyniowie, cicho popieranych przez Rosję. Unia traci więc twarz, pokazując że dba o demokrację w sąsiedztwie tylko wtedy, gdy u władzy są siły anty-europejskie. A może stracić jeszcze więcej, jeśli mołdawski rząd zostanie obalony.
Dwa lata temu tak zwany Zachód mocno zaangażował się w protesty na kijowskim „Majdanie”, skierowane przeciwko byłemu prezydentowi Ukrainy Wiktorowi Janukowyczowi. Od września 2015 roku mieszkańcy mołdawskiej stolicy, Kiszyniowa, domagają się rezygnacji rządu i prezydenta. Protesty są następstwem afery związanej z wyciekiem miliarda dolarów z systemu bankowego Mołdawii (co stanowi około 1/8 PKB kraju1). Były premier Vlad Filat został zatrzymany z powodu podejrzenia udziału w kradzieży2, a elita polityczna straciła resztki społecznego zaufania ze względu na powiązania z krajową oligarchią (i jej liderem Władimirem Płahotniukiem).
Problemem dla UE jest to, że przywódcy Mołdawii sprzyjają integracji europejskiej. Unijni liderzy mają więc związane ręce. Początkowo protesty zostały okrzyknięte „Mołdawskim Majdanem”, gdyż dziesiątki tysięcy ludzi (największe protesty od 1990 roku) domagały się walki z korupcją i nieuczciwością. Unia nie mogła się jednak zaangażować w tą sytuację, jak to miało miejsce w przypadku Ukrainy. Doprowadziłoby to bowiem do upadku rządu popierającego UE. Czołowe europejskie media szybko spostrzegły, że relacjonowanie obecnych wydarzeń z Mołdawii nie jest na rękę Brukseli.
Rosjanie za to równie szybko pojęli, że mogą w tej sytuacji zyskać, będąc tym razem stroną walczącą z korupcją i nieprawością. W tym samym czasie mołdawscy Socjaliści i Komuniści zorganizowali własne protesty, równoległe do tych zwołanych przez ruch obywatelski „Godność i Prawda”, czyli platformę popierającą integrację z UE3. Pewne działania podjęła największa partia w parlamencie – Partia Socjalistyczna, a także jej lider i były komunista – Igor Dodon. Współtowarzyszy mu Renato Usati, przewodniczący Naszej Partii. Lewicowe opcje opowiadają się za integracją z Euroazjatycką Unią Gospodarczą, czyli projektem stworzonym przez Władimira Putina.
Rosjanie mogą więc wykorzystać szansę. Mołdawski prezydent Nikolae Timofti stwierdził: Sytuacja w kraju pozostaje napięta, musimy to przemyśleć, by nie podciąć gałęzi, na której siedzimy. Ci, którzy poddają się nostalgii za sowiecką przeszłością i którzy mają ochotę zepchnąć kraj z europejskiej ścieżki, mogą wykorzystać okazję3. Podczas gdy zachodnie media porzuciły temat, rosyjska centralna agencja prasowa, TASS, śledzi go regularnie.
Czas gra na korzyść Rosjan. Obecnie tylko 30 procent Mołdawian popiera integrację europejską4. Będą oni coraz bardziej zawiedzeni Unią Europejską i w przyszłości nie będą mieli ochoty popierać pro-unijne partie. Zachód, skupiony na kryzysie migracyjnym i wojnie z ISIS, nie zrobił nic, oprócz zawieszenia kolejnych pożyczek i innego wsparcia finansowego dla Mołdawii. Mołdawski naród został opuszczony.
Jeśli zdeprawowani rządzący oddadzą władzę, opozycja prawdopodobnie ponownie wygra wybory i tym razem uzyska wymaganą większość. UE może więc wybierać między poparciem dla skorumpowanego oligarchicznego rządu, a oddaniem Mołdawii w ręce Rosjan. Porażka Unii – moralna bądź geopolityczna – wydaje się więc niestety nie do uniknięcia.
Źródła:
1. Thousands protest in Moldova against $1 billion bank fraud Source: Reuters 04-10-2015
Around 20,000 Moldovans rallied in the heart of the capital Chisinau on Sunday, demanding the resignation of senior government officials and early elections over a $1 billion bank fraud that has hit living standards.
2. Moldova detains former PM in parliament over $1 billion fraud Source: Reuters 15-10-2015
Former Moldovan prime minister Vlad Filat was detained in parliament on Thursday over the theft of $1 billion from the banking system, a crime that has led thousands to camp out in the capital in protest.
3. Moldova’s mass protests may hamper EU integration — president Source: TASS 14-10-2015
Opponents of the European integration may take advantage of the situation in Moldova gripped by mass protests, President Nicolae Timofti told a conference convened on Wednesday with the aim to seek ways out of the crisis.
4. Moldova: Bogged down between Russia and Europe Source: The Clarion 15-10-2015
After the war broke out in Eastern Ukraine, many observers in Europe held the EU at least partly responsible. Political realists in the West, led by Henri Kissinger and John Mearsheimer, have put at least a part of the blame for Russia`s belligerence on the West.
Źródło: shutterstock.com
