Déjà vu: konflikt gazowy wokół Cypru zaostrza się

Na początku października rząd cypryjski ogłosił przetarg na wydobywanie gazu w bloku 7.¹⁾Cabinet looking for gas licensees for Block 7, Cyprus Mail, 2018-10-03.Ankara uznała, że ta decyzja uderza zarówno w interesy Turcji, jak i Turków cypryjskich i zapowiedziała podjęcie kroków zaradczych, co zapowiada eskalację napięć w tym rejonie Morza Śródziemnego.

Turcja nie uznaje Cypru i jego granic morskich, a także umów dotyczących cypryjskich wyłącznych stref ekonomicznych. Nikozja zarządza eksploracją gazu na wodach, które uznaje za swoje, czemu sprzeciwiają się Ankara oraz Cypr Północny. To powoduje narastanie konfliktu, o którym Zespół Gefiry raportuje regularnie. Również w lutym dokładnie opisaliśmy złożoną sytuację w związku z blokami gazowymi wokół Cypru.²⁾Gaz ziemny jako źródło konfliktu zbrojnego we wschodniej części Morza Śródziemnego, Gefira 2018-02-23. Wtedy turecka marynarka wojenna zatrzymała statek eksploracyjny włoskiego koncernu Eni, grożąc jego zatopieniem.³⁾Turkey’s Navy Threatens To Sink Eni Drilling Ship Offshore Cyprus, Oil Price 2018-02-23.W odpowiedzi na to Rzym skierował własne okręty na wody oblewające wyspę.

Jak dotąd spór dotyczył południowego i wschodniego basenu wokół Cypru. W zeszłym tygodniu Nikozja ogłosiła przetarg na eksplorację gazu w bloku 7., co może stanowić kolejne casus belli, ponieważ przez obszary 1., 4., 5., 6. i 7. przebiega morska turecko-egipska, którą uznaje Turcja. Cypr natomiast w 2003 zawarł umowę z Egiptem dotyczącej Wyłącznej Strefy Ekonomicznej (EEZ), której Ankara nie honoruje.
Rząd turecki stoi na stanowisku, że zarówno władze tureckie, jak i Nikozja Północna (stolica Cypru Północnego) mają prawo współdecydowania o eksploracji w wymienionych sektorach.

Ministerstwo spraw zagranicznych Turcji oświadczyło,⁴⁾Turkey renews threats against Cyprus over gas exploration, Ekathimerini 2018-10-04. co następuje:
(i) działalność wydobywcza w bloku 7. nie może się odbywać bez zgody Turcji, ze względu na przechodzącą tam granicę morską;
(ii) Turcy Cypryjscy są współwłaścicielami wyspy, a zatem i zasobów naturalnych na dnie wód terytorialnych;
(iii) jednostronne ogłoszenie przetargu przez Nikozję narusza interesy Cypru Północnego oraz Turcji;
(iv) Ankara podejmie kroki w celu ochrony swoich praw oraz Turków Cypryjskich, nie wyłączając blokowania działalności poszukiwawczej stron trzecich.⁵⁾Turkey slams Greek Cyprus’ unilateral ‘license’ move, Anadolu Agency 2018-10-04.

Spodziewamy się, że gdyby turecka marynarka wojenna ponownie zastopowała statek eksploracyjny włoskiego Eni lub francuskiego TOTAL czy też amerykańskiego Exxon-Mobil (te firmy zostały dopuszczone do przetargu), to reakcja rządu państwa, do której należałby, będzie bardzie stanowcza niż w lutym.