Gniew oceanu w 2020: Weidmann w EBC, wojna handlowa Trumpa, porażka Macrona, rewolta we Włoszech

Chmury już się zbierają: Weidmann zakończy luzowanie monetarne, a reformy Macrona i tak nie rozwiążą żadnego z problemów. Będzie to nokaut dla eurosceptycznych Włoch, gdzie już wykuwa się plany wprowadzenia równoległej waluty. Jeśli do tego galimatiasu dorzucić wojnę handlową Trumpa i wszystkie obietnice co do roku 2020, to robi się naprawdę nieprzyjemnie.
Dla wszystkich jest jasne, że Jens Weidmann, obecny prezes Bundesbanku, zastąpi Mario Draghi’ego na stanowisku szefa Europejskiego Banku Centralnego w 2019. Zmiany ekonomicznych warunków i przekonań będą tym samym radykalne i jeśli zestawić je z tym, co się dzieje we Włoszech i w USA (o czym dalej w artykule), może to oznaczać dla zmizerowanej Europy po prostu koniec.

Co naprawdę myśli Jens Weidmann?
Jako typowy Niemiec, mający zawsze w pamięci kryzys finansowy w Republice Weimarskiej, wierzy on w silną walutę i niską inflację. W interesującym artykule dla The Financial Times¹⁾Jens Weidmann on Draghi and the ECB, Financial Times 2018-02-23.wyraził on zdanie przeciwne do wszystkiego, co w ostatnich latach reprezentował Mario Draghi oraz opowiedział się za zakończeniem programu luzowania ilościowego i podniesieniem stóp procentowych. Co się stanie kiedy stopy procentowe wzrosną? Jeśli stanie się to zbyt szybko, to rynki się załamią. Niskie stopy procentowe, utrzymywane zbyt długo, przyczyniły się do kryzysu kredytów hipotecznych wysokiego ryzyka w latach 2007-2008. W 2012, kiedy kryzys zadłużenia osiągnął apogeum, Mario Draghi obiecał, że „zrobi wszystko co się da”, aby uratować wspólną walutę. Jego wypowiedź uspokoiła rynki finansowe. Nie wydaje się raczej prawdopodobnym, aby Weidmann okazał się równie zdecydowany w utrzymaniu euro. Nie jest on w końcu, jak i większość Niemców, zwolennikiem idei Emmanuela Macrona stworzenia wspólnego budżetu Unii, bo takie transfery pieniężne oznaczałyby zbyt duże ustępstwa wobec biednych krajów Południa Europy. Weidmann prawdopodobnie w końcu pójdzie na utrzymanie status quo, chyba że będzie się upierał przy idei podniesienia stóp procentowych: wtedy krach na rynkach i koniec strefy euro będą nieuniknione.

Trump wygrywa, a Macron nie
Prasa ekonomiczna naśmiewa się z Trumpa, a jego francuskiego odpowiednika postrzega jako dar niebios. Jednak jeśli dokładniej przyjrzeć się dotychczasowej polityce obu prezydentów, to była ona całkiem podobna: zmniejszenie opodatkowania, szczególnie dla bogatych i ograniczanie emigracji. Jeśli spojrzeć na jej skutki, to widać iż obie gospodarki odnotowują solidny wzrost. Macron jest wciąż jeszcze tym, który chwalony jest za zaufanie, jakim cieszy się w kręgach biznesu i gospodarki, podczas gdy sukcesy Trumpa przedstawiane są raczej jako szczęśliwy zbieg okoliczności. Być może, jednakże amerykańska gospodarka rośnie mocniej niż francuska, a rajd na giełdzie (który rozpoczął się 8 listopada 2016 roku, kiedy stało się oczywiste, że Donald Trump pokonał Hillary Clinton, i który trwał przez cały 2017 rok) jest czynnikiem stymulującym w skali globalnej. Jeśli zachowanie rynków cokolwiek znaczy, to laury należą się Trumpowi, a nie Macronowi.

Nic tak nie oddaje różnicy w sile sprawowania władzy między Trumpem a Macronem jak nadaremny telefon Macrona do amerykańskiego prezydenta, kiedy ten podpisał dekret o wprowadzeniu ceł na aluminium i stal.²⁾Readout of President Donald J. Trump’s Call with President Emmanuel Macron of France, White House 2018-03-10.Francuski prezydent próbował również skłonić do interwencji w tej sprawie WTO, ale gdy Trump uzasadnił swoją decyzję bezpieczeństwem państwa, Macron i WTO nie wiele już mogli począć. Szach, mat ze strony amerykańskiego prezydenta.³⁾President Trump’s Trade Tariffs Signal A New Global Trade War, Forbes 2018-03-11.Nawet gdyby zamienili się oni rolami, to i tak prasa głównego nurtu dalej wychwalałaby Macrona, a drwiła z Trumpa. Jednak faktem jest, iż interwencje i wypowiedzi francuskiego prezydenta zostały całkowicie zignorowane.

Ogromna nadwyżka Niemiec w bilansie handlowym często przytaczana jest jako czynnik destabilizujący w skali międzynarodowej. Do tej pory nie udało się obniżyć go ani Komisji Europejskiej, ani MFW, ani poprzednim prezydentom Stanów Zjednoczonych. Trump robi to, na co nie odważył się nikt: nakłada karę na Niemcy. Wywołuje wojnę walutową i handlową z Unią, a wspomniane cła to dopiero początek.

Spójrzmy w końcu na to, co będzie z ulepszaniem Unii i jej budżetu przez Macrona. Owo ulepszanie budżetu ma kosztować rocznie według dobrze poinformowanego dziennikarza Wolfganga Munchaua 3 miliardy euro, a więc około 0,3% PKB Unii.⁴⁾How big will the euro budget be?, Eurointelligence 2018-02-16.Taki wkład do starań o ratowanie nieradzących sobie członków Unii przed ich własnym losem jest zatem bez znaczenia. Nawet gdyby Macron sam wybrał ministra unijnych finansów i uzyskał taki budżet, jakiego żąda, to i tak byłoby to za mało i nic by nie zdziałał.

Mainstreamowe media chętnie powtarzają, że jakoby Macron ma „same dobre pomysły”, jednak jakoś ich nie realizuje i należy powątpiewać, czy kiedykolwiek to zrobi. Tymczasem media robią mu dobrą prasę i tym samym kopią grób dla swojej wiarygodności.

Włoska rewolta
Po wyborach Włochy stały się oficjalnie krajem eurosceptyków. Główne partie, przywiązane do idei integracji europejskiej, zostały pokonane. Trudno przewidzieć, kiedy kraj ten będzie miał nowy rząd. Większość miejsc zdobył Ruch Pięciu Gwiazd (M5S), jednak zbyt mało, by uzyskać większość w parlamencie. Partia Demokratyczna ulega implozji: jej baza chciałaby poprzeć rząd M5S, ponieważ „tam poszli ci, którzy byli naszymi wyborcami”, ale prawdopodobne przyszłe kierownictwo partii, któremu przewodzi Carlo Calenda, nawet o tym nie myśli. Lega Nord jest w najsilniejszej z koalicji, ale również posiadającej zbyt mało miejsc i czekającej na posiłki z drugiego rzędu politycznego spektrum. Ich lider Salvini wie, iż w przypadku rozpisania nowych wyborów, będzie musiał zakończyć swój flirt z Berlusconim i że ma szanse odebrać mu jeszcze więcej głosów. Wie również, że jeśli M5S pójdzie na układ z establishmentem, to jego partii przybędzie głosów, gdyż będzie on wtedy jedynym wiarygodnym kandydatem, który może zagwarantować jakiekolwiek zmiany. Ma czas. W 2019 Mario Draghi może przejąć tekę premiera. M5S może próbować go sobie zwerbować, jednakże rząd z udziałem technokratów oznaczałby dla tego ruchu protestu po prostu koniec. Z drugiej strony: kiedy Draghi nie będzie już szefem ECB, a stopy procentowe przestaną pracować na korzyść Włoch, to nie będzie już argumentów za tym, aby Włochy miały pozostawać w strefie euro.