Obniżenie stopy procentowej poniżej zera przeprowadzone przez Bank Japonii to rozpaczliwy krok, który ma na celu poratowanie amerykańskiego Systemu Rezerwy Federalnej i wsparcie dolara kosztem starzejącego się japońskiego społeczeństwa.
Negatywna reakcja rynku na grudniowe podniesienie stopy procentowej pokazuje, że inwestorzy nie wierzą, iż gospodarka amerykańska wychodzi z kryzysu. Jeśli centralne banki podnoszą stopy procentowe, to czynią to z dwóch powodów. Wtedy, gdy ekonomia ma się dobrze i należy zapobiegać przegrzewaniu się jej. Czyli w sytuacji, która jest bardzo pożądana przez inwestorów, w której rynki powinny zareagować w oczekiwany sposób, zaś inwestorzy zwiększą inwestycje w taką gospodarkę.
Lub wtedy, gdy gospodarka wymyka się spod kontroli, inwestorzy zaczynają opuszczać tonący okręt, a banki centralne, chcąc powstrzymać ten proces, są zmuszone podnieść stopy procentowe. Stale wzrastająca stopa oprocentowania ma za zadanie przytrzymanie inwestorów na pokładzie. Banki centralne w mniej rozwiniętych gospodarkach podnoszą stopy w celu ochrony walut narodowych, tym samym zapobiegając ucieczce inwestorów. Podniesienie stopy procentowej może być dolaniem oliwy do ognia i w wielu wypadkach osiąga efekt przeciwny do zamierzonego. Inwestorzy zaczynają wyczuwać lęk po stronie władz i zabierają się do opuszczania tonącego okrętu. Na skutek wycofywania się z nich inwestorów następuje załamanie rynków papierów wartościowych.
Obserwowaliśmy podobną sekwencję wydarzeń w Stanach Zjednoczonych w następstwie podniesienia stopy procentowej przez Rezerwę Federalną. Kurs wymiany dolara wobec jena zaczął się obniżać, dolar tracił na wartości, zaś japońscy inwestorzy, którzy oczywiście zdawali sobie sprawę z tego, że podniesienie stopy procentowej bez towarzyszącego mu wzrostowi gospodarczemu wyjdzie na szkodę każdej możliwej inwestycji, wpadali w popłoch i uciekali z amerykańskiego rynku.
Panuje błędne przekonanie, że państwa obniżają wartość własnej waluty po to, by spowodować wzrost gospodarczy, że słaba waluta napędza eksport, przez co przyczynia się do dobrobytu kraju. Tymczasem tania waluta powoduje wzrost przez wyzbywanie się namacalnych dóbr w zamian za dłużne rewersy, czyli papierowe obligacje, które nigdy nie zostaną spłacone. To Stany Zjednoczone stają się beneficjentem polityki osłabiania jena. A ponieważ Stany Zjednoczone nadal pozostają światowym mocarstwem, potrzebują mieć silnego dolara. Silny dolar sprawia, że wszystko, co amerykańskie imperium kupuje, jest dla niego tanie. Silny dolar sprawia także, że cały świat chce wymieniać dobra rzeczywiste na drukowane dolary papierowe, które nie mają wartości same w sobie, a którymi posługuje się kraj, który nie ma potencjału przemysłowego, by kiedykolwiek wierzycielom dług spłacić.
Niekończący się deficyt handlowy, który Stany Zjednoczone mają wobec Japonii, pokazuje, na ile Japończycy są przygotowani zaopatrywać Stany Zjednoczone w dobra rzeczywiste nie domagając się namacalnych dóbr w zamian. Z uwagi na to, że prasa międzynarodowa podaje bilans handlowy w dolarach, może się wydawać, że przez ostatnie lata deficyt bilansu handlowego kurczył się. Jak się sprawy maja naprawdę wychodzi na jaw wtedy, gdy przypatrzymy się deficytowi handlowemu przedstawionemu w jenach. Amerykański deficyt handlowy wobec Japonii rośnie z każdym rokiem, ponieważ japońscy producenci znaczną część produkcji przeznaczają na rzecz amerykańskich konsumentów w zamian za coraz większą ilość amerykańskiego długu na papierze. Wpływając na kurs jena, władze japońskie odstępują amerykańskiemu imperium rzeczywistą część dochodu narodowego brutto, którą pozbawiają japońskie społeczeństwo.
W styczniu jen zaczął zyskiwać na wartości, ponieważ japońscy inwestorzy wycofali pieniądze z chwiejnego rynku amerykańskiego. Drogi jen nie tylko obniża siłę nabywczą amerykańskich konsumentów, ale jest także w stanie sprawić, że amerykańska azjatycka oś militarna (Asian Pivot)1 stanie się kosztowna. Wygląda na to, że Kuroda-san, prezes Banku Japonii, otrzymał nowe polecenia od amerykańskich przełożonych podczas wizyty w Davos.
Uległym japońskim przywódcom nie pozostaje nic innego jak okazywać posłuszeństwo amerykańskim przełożonym i ponownie zastosować finansowość kreatywną, która pozwoli na utrzymanie niskiej wartości jena.
Bank Japonii nie ma zbyt wiele przestrzeni do manewrowania, w związku z czym obniżył on nadmierną stopę dla depozytów poniżej zera. Zmiana była znikoma, z 0.1 to -0.1, i dotyczyła tylko małej liczby japońskich depozytów bankowych złożonych w Banku Japonii; niemniej jednak zabieg ten umożliwił orkiestrze dalszą grę. Coraz trudniej będzie Kuroda-sanowi nadal obniżać wartość jena i wynajdować służące temu celowi nowsze finansowe sztuczki.
Rozmiar długu publicznego, który ma japoński rząd, może wprowadzić w błąd inwestorów, którzy być może nie zdają sobie sprawy z tego, że Japończycy jako naród mają olbrzymią nadwyżkę w oszczędnościach. Przyjdzie taki dzień, kiedy Bankowi Japonii wyczerpie się kreatywność finansowa, a wtedy jen eksploduje, ponieważ japońscy depozytorzy będą się starali zamienić swoje wkłady z dolarów na jeny. Odciśnie się to nie tylko na rynkach finansowych, ale także na zdolności Stanów Zjednoczonych stawiania czoła chińskiemu rywalowi na Morzu Żółtym. Póki co, rozpaczliwe posunięcie po stronie centralnego Banku Japonii nie pomoże starzejącemu się japońskiemu społeczeństwu. Utrzyma ono finansowe rynki w dobrej kondycji przez krótki okres.
- US will shift focus from Middle East to Asia Pacific, Barack Obama declares Source Telegraph
Źródło: shutterstock.com
