Macron nowym prezydentem Francji: czego należy się spodziewać?

Przypomnijmy sobie, jak w 2012 w mediach fetowano zwycięstwo Francois Hollande’a: człowiek, który wprowadzi zmiany¹⁾François Hollande:“Change everywhere and now!”, Le Point 2012-03-01.przyszłość Francji,²⁾Hollande vows to change destiny of France, France24 2012-01-23.nowe rozdanie³⁾French President François Hollande promises a new start for Europe, The Guardian 2012-05-06.dla Europy i ożywienie gospodarcze.⁴⁾After meeting with Merkel, Hollande pusher for growth, CNN 2012-05-16.

Rzeczywistość okazała się być bardzo daleka od zapowiedzi: zastój w gospodarce, zarobki otrzymujące się na tym samym poziomie, wzrastające bezrobocie i dług, tak prywatny jak i publiczny.

Mimo że Emmanuel Macron, z racji sprawowania funkcji ministra ds. gospodarki za prezydentury Hollande’a był współodpowiedzialny za ekonomiczną zapaść Francji, to jednak 65% Francuzów postanowiło dać mu kolejną szansę, obdarzając go jeszcze większą władzą niż ta, którą się cieszył dotychczas, całą winę za niepowodzenia zwalając na ustępującego prezydenta, który zaliczył w sondażach rekordowo niską, bo sięgającą 4%, popularność.⁵⁾Mon Dieu, Hollande’s approval rating is at 4%. Foreign Policy 2016-11-02.

Tak jak Prezydent Hollande obiecywał zreformować Unię Europejską za pomocą “euroobligacji”,⁶⁾Hollande pusher case for eurobonds, The Guardian 2012-05-22., tak celem Macrona jest “unia fiskalna”.⁷⁾French economy minister calls for fiscal union in eurozone, The Telegraph 2015-08-31.A ponieważ Hollande spotkał się ze zdecydowaną odmową ze strony kanclerz Merkel oraz Bundesbanku, to nie wydaje się nam, by Macron mógł odnieść większy sukces: Francja jako druga co do wielkości gospodarka Strefy Euro mogłoby mieć znacznie więcej do powiedzenia przy negocjacjach z Niemcami, w tym celu jednak jej przywódcy musieliby być gotowi do zagrożenia odejściem to od stołu rokowań. Prezydenta Hollande’a nie było na to stać, toteż niczego nie był w stanie wskórać. Podobnie Macron tylko wtedy będzie mógł przeforsować swoje pomysły reform, gdy będzie gotowy zapowiedzieć, że, w przypadku niezaakceptowania jego propozycji zmian, odstąpi od projektu europejskiego. Niestety, jego filozofia, która streszcza się w słowach “Europa na pierwszym miejscu” nie pozwala na snucie takich nadziei, a przeciwnie, zapowiada jego porażkę równą tej, jaką poniósł poprzednik.

Unia fiskalna to jedyny punkt niezwykle ogólnikowego programu wyborczego Macrona warty uwagi. A choć za prezydentury Hollande’a dochodziło do licznych islamskich aktów terroru, w czasie kampanii wyborczej Macron nawet nie zająknął się na ten temat, za to stać go było na niestosowne stwierdzenie, że „nie ma czegoś takiego jak francuska kultura’’.⁸⁾Emmanuel Macron assume : “Il n’y a pas UNE culture française !”, Profession Spectacle 2017-02-25.

 

A przecież nie kto inny jak właśnie on przyczynił się do tego, że pogłębił się dług publiczny, że zniknął wzrost w gospodarce, że zmniejszyła się liczba miejsc pracy, zaś państwo padało ofiarą aktów terroru. Dziwne, że przesłaniem jego kampanii była zmiana, skoro nie był w stanie jej przeprowadzić, i dziwne, że mimo to uzyskał szerokie poparcie. Najprawdopodobniej Francja nadal nie będzie w stanie zrzucić z siebie jarzmo ekonomicznej dominacji Niemiec.

Po czerwcowych wyborach może się również okazać, że nowy prezydent nie będzie miał poparcia dla swych działań w Zgromadzeniu Narodowym i zostanie zmuszony do współpracy z rządem koalicyjnym złożonym z republikanów i socjalistów. Podobne centro-prawicowe lub centro-lewicowe koalicje w Grecji, Hiszpanii i Włoszech okazywały się nieskuteczne, jeśli chodzi o przeprowadzenie reform, a to z kolei skutkowało spadkiem popularności partii głównego nurtu a wzrostem tejże wśród ugrupowań „populistycznych”.
Przegrani czyli Marine Le Pen i jak lewica padła ofiarą globalizacji

W 2012 Marine Le Pen zdobyła prawie 18% w pierwszej turze, zaś w 2017 zanotowała niewielki wzrost do 21%. Należy jednak zauważyć, że w tym samym przedziale czasu inny skrajnie prawicowy kandydat Dupont-Aignan miał wzrost z 1% na prawie 5%. W 2002 Jean-Marie Le Pen uzyskał 17% tak w pierwszej jak i w drugiej turze, podczas gdy w 2017 Marine zdobyła 35%, toteż jej przegrana nie była tak dotkliwa jak jej ojca. Pocieszeniem dla niej może być fakt, że otrzymała silne poparcie od młodych wyborców, wynoszące w drugiej turze 44%,⁹⁾La Sociologie du vote, Opinion Way 2017-05-07.przy niskim poparciu ze strony ludzi mających powyżej 65 lat (20%); czas zatem pracuje dla niej na wybory w 2022.

Większymi przegranymi francuskich wyborów okazały się partie głównego nurtu: republikanie Fillona polegli z powodu skandalu korupcyjnego wywołanego przez partyjnego szefa, zaś socjaliści Hollande’a, tak jak zaczęli z pułapu 28% w 2012 w pierwszej turze i 51% w drugiej, tak spadli na łeb na szyję do poziomu 6% w 2017 mając za przywódcę Hamona. Socjaliści, opuszczeni przez Macrona, który pozostawił partię jej własnemu losowi i kontynuował polityczną karierę tworząc własne ugrupowanie, zostali wypchnięci z politycznej sceny przez skrajną lewicę Melanchona (19%). Źródłem kryzysu w partiach jest właściwie jedno zagadnienie: globalizacja.

W całym zachodnim świecie można obserwować rozpad centro-lewicy: w Wielkiej Brytanii nowoczesna lewica Milibanda przegrała wybory a następnie władzę w partii na rzecz starego, antykapitalistycznego lewaka Cobryna; w Stanach Zjednoczonych Bernie Sanders z anty-TPP/TTIP programem zdołał skupić wokół siebie znaczną liczbę zwolenników, którzy następnie podzielili się na tych, którzy zagłosowali za Trumpem i tych, który oddali głos na Hillary. W bieżącym roku w Holandii poparcie dla PVDA, Holenderskiej Partii Pracy, skurczyło się podobnie jak dla francuskich socjalistów z 24% do 6%.

Melenchon, Sanders i Cobryn to typowi przywódcy lewicy, czyli klasy robotniczej. Ta jednak ma dosyć tego, że jej przedstawiciele odcinają się od liberalizmu, po czym, zdobywszy ministerialne teki, zapominają o tym, co głosili przed wyborami. Na lewicy pojawia się nowa baza wyborców, którą są biali przedstawiciele wyższych klas, uwielbiający podróżowanie, korzystanie z rajów podatkowych i taniej pracy imigrantów; ludzie, których zazwyczaj nie dotyka problem terroryzmu i przestępczości tak charakterystycznej dla miejskich gett. Te dwie składowe lewicy mają skrajnie odmienne zdanie na temat takich spraw związanych z globalizacją jak handel czy wolny przepływ kapitałów i ludzi, ale tak jedni, jak i drudzy zostali sprowadzeni do roli kibicujących neoliberałom w ich meczu rozgrywanym przeciw „skrajnej prawicy”.