Rynki są u kresu (2016)

Kiedy wszyscy przepojeni są pesymizmem, to wtedy akcje idą w górę. Tak należałoby sformułować jedną z reguł rządzących rynkami, której to potwierdzenie przyniósł dzień 9 listopada 2016. Gdybyśmy zapytali się wtedy któregoś z graczy na rynku: „ Czy Trump wygra?”, to odpowiedź brzmiałaby najpewniej: „Boże uchowaj! Jeszcze jeden czarny łabędź po Brexicie? Wysoce nieprawdopodobne!” Stąd prawdopodobnie dramatyczny spadek kontraktów terminowych na główne indeksy amerykańskie w nocy z 8 na 9 listopada. Przekornie – obecnie, pod koniec 2016 indeksy te znów biją swoje historyczne rekordy.

Akcjami nie handlują bowiem tylko algorytmy HFT, lecz również i ludzie, którzy często dają się ponieść emocjom. 9 listopada S&P 500 zamknął się o 38 punktów powyżej porannego dołka.¹⁾Google Finance.

Rynki zrozumiały bowiem, że wygrana Trumpa przyniesie ze sobą wiele korzyści dla wielu sektorów amerykańskiej gospodarki, a w szczególności dla banków. Republikanie stojący za Trumpem chcą je bowiem uwolnić od wielu surowych regulacji, które zostały wprowadzone po kryzysie finansowym w 2008 roku. Art Cashin, znany amerykański trader słusznie zauważył, że za jedną trzecią wzrostu Dow Jones po wyborze Trumpa na prezydenta odpowiada wzrost kursu akcji Goldman Sachs.²⁾Goldman Sachs is responsible for a massive chunk of the ‘Trump rally’ (GS), Markets Insider 2016-12-09.

Wysoce niepokojący fakt, jeśli taka ma być szerokość rynku podczas ewentualnej kontynuacji rajdu na amerykańskich rynkach w 2017.

FED zresztą też dorzucił po paru tygodniach drwa do pieca, podnosząc stopy procentowe o 25 punktów bazowych pierwszy raz od roku i po raz drugi od kryzysu finansowego z 2008. Wyższe stopy procentowe oznaczają przecież wyższe zyski dla banków.

Utrzymujące się wzrosty kursów akcji nie ograniczają się oczywiście do banków – rosną między innymi ceny akcji spółek zarządzających prywatnymi więzieniami (np. CoreCivic), gdyż Trump wielokrotnie podkreślał, że przywróci w kraju prawo i porządek. Sygnałem ostrzegawczym przed tym, jak bardzo cały ten rajd na rynkach zależny jest od wypowiedzi tylko jednego człowieka, jest zachowanie kursów akcji spółek z sektora biotechnologicznego. Hillary Clinton wielokrotnie krytykowała je podczas swojej kampanii za ich politykę cenową. Tak więc 9 listopada indeks IBB (Nasdaq Biotech Index) skoczył gwałtownie w górę do 293 punktów, by teraz pod koniec roku, kiedy to Trump coraz częściej opowiada się w mediach za obniżeniem cen lekarstw spaść ponownie do 275 punktów.

O tym, że rynek akcji w USA znajduje się prawdopodobnie blisko punktu zwrotnego, świadczy również Shiller PE Index (aktualny kurs akcji podzielony przez uśrednione zyski spółek z ostatnich 10 lat), który wyraźnie oscyluje powyżej średniej historycznej.

[Source: Shiller PE Ratio.]

Rynek jest zatem wykupiony – skąd zatem ten optymizm w Stanach?

Czerwona lampka zapala się też na rynku obligacji. W przeciągu 5 dniu od wygranej Trumpa rentowności amerykańskich, europejskich i japońskich obligacji wzrosły o kilkanaście procent.³⁾Hat die japanische Zentralbank den amerikanischen Staatsanleihenmarkt gerettet? Gefira.

Obawy inwestorów podyktowane były zapowiedzią Trumpa, że wpompuje on miliardy w infrastrukturę i obniży podatki, co pociągnie za sobą wzrost inflacji i uczyni amerykańskie obligacje mniej atrakcyjnymi. Wyprzedaż obligacji rozlała się również na kraje rozwijające się (Emerging Markets), dla których antyglobalistyczna retoryka Trumpa, gdyby miała stać się rzeczywistością, oznaczałaby również problemy w realnej gospodarce (wycofanie się z umowy TTP, antydumpingowe cła wobec Chin, itp.).

To, że rentowności amerykańskich rosną nie jest jednak tylko prostą pochodną nowej sytuacji politycznej w USA. Obserwatorzy rynku papierów dłużnych, zauważyli że ów wzrost rentowności rozpoczął się już we wrześniu, kiedy to pojawiły się pogłoski o tym, że zarówno ECB jak i BoJ mogą rozpocząć ograniczanie swoich programów skupu aktywów.

[Source: CNBC.]

I choć wspomniane banki centralne nie ograniczyły podczas swoich grudniowych posiedzeń luźnej polityki monetarnej,⁴⁾Japans Notenbank hält an lockerem geldpolitischen Kurs fest, Neue Zürcher Zeitung 2016-12-20.a ECB nawet jeszcze bardziej ją poluzowała,⁵⁾Draghi will bis Dezember 2017 Anleihen kaufen, Handelsblatt 2017-12-08.rentowności amerykańskich obligacji nadal biją rekordy.

Również i indeks dolara jest najwyżej od 2012 roku.⁶⁾US Dollar Index Overview, Investigating.com.

Czy oznacza to, że inwestorzy z zaufaniem patrzą w przyszłość i szampańskie humory utrzymają się na rynkach również w 2017? Wręcz przeciwnie: zbyt mocny dolar niesie ze sobą problemy. W latach 2002-2014 był on znacznie słabszy, a więc firmy spoza USA zaciągały w nim masowo kredyty. Od 2 latach kurs dolara rośnie i muszą one więcej wydawać na obsługę swojego zadłużenia po przewalutowaniu z rodzimej waluty, co wkrótce może doprowadzić do poważnych konsekwencji. Ostrzega przed tym również BIS (Bank Rozrachunków Międzynarodowych).⁷⁾International capital flows and financial vulnerabilities in emerging market economies: analysis and data gaps, Bank for International Settlements.

Rozmiar tego zadłużenia jest przeogromny: 9,7 miliardów dolarów długu miały do spłacenia w 2015 firmy spoza USA, z czego ponad 30% w krajach rozwijających się.

Czy aby inwestorzy nie przesadzają z dolarem? Nawet jeśli Trump naprawdę wyda z państwowej kasy ogółem miliard dolarów na infrastrukturę, to i tak wygląda to blado w porównaniu do Chin, które tylko w tym roku wpompowały 1,3 miliarda w swoją gospodarkę.

Oprócz wymienionych ryzyk niewkalkulowane wydają się być czynniki geopolityczne: konflikty terytorialne na Morzu Południowochińskim, polityczna sytuacja we Włoszech,⁸⁾Basta Euro! Wie Italien Lira wieder einführen wird, Gefira.nadchodzące wybory we Niemczech i Francji, sytuacja na Bliskim Wschodzie, itd.

Czy inwestorzy zwrócą się w 2017 ku bezpiecznym przystaniom – złocie i jenowi, zależy właśnie od światowej sytuacji politycznej i siły dolara.